Chiếc bánh nhỏ xinh không chỉ là đặc sản cứu bao tử người vùng biển nắng gió mà còn là món ăn theo bước chân mẹ dãi nắng dầm mưa nuôi chín anh chị em chúng tôi.

Trước đây, khi tôi còn là một cô gái, mẹ tôi chủ yếu chỉ may vá và làm một số việc nhà. Nhưng sau khi lập gia đình, thời thế thay đổi, bố đi bộ đội xa, mẹ phải gánh vác trách nhiệm nuôi con, kiếm tiền trang trải cuộc sống. Có chút kinh nghiệm làm bánh cuốn, mẹ tôi thường làm loại bánh này để bán trên các con đường ở Phan Thiết. Sau này, khi gia đình chuyển vào Sài Gòn sinh sống, mẹ tôi tiếp tục rán bánh cuốn để “bỏ mối” cho những người bán hàng rong ở khu lao động nghèo quận 8.

Cách làm bánh ú thoạt nhìn ai cũng nghĩ rất đơn giản, nhưng để có được thành công mẻ bánh vàng giòn, thơm ngon đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ của người chế biến. Nguyên liệu chính để làm Bánh Rán chủ yếu từ bột sắn hoặc khoai lang. Theo mẹ tôi kể lại, khoai lang, khoai mì được trồng nhiều ở Phan Thiết, tuy nắng gió nhưng nổi tiếng béo ngậy, thơm ngọt. Nó là thành phần cơ bản để tạo ra bánh crepe giòn, thanh và ngọt.

Sáng sớm ở làng chài ven biển, tôi thường theo mẹ xách chiếc thúng nhỏ men theo con đường cát trắng, xuống chợ nhỏ, chọn mua những củ khoai lang, khoai mì (khoai mì) thật tươi, không quá non và không quá già. Bởi theo mẹ, muốn làm bánh tái ngon thì phải bắt đầu từ việc chọn khoai lang, bột sắn ngon. Các cô, các dì bán hàng thấy mẹ hay chở con đi chợ sớm nên thương lắm, thường cho thêm vài củ khoai nhỏ, thường là khoai lang trắng, vỏ mỏng nhưng giàu tinh bột cho các cháu ăn. dặm thêm. Tuổi thơ của tôi cũng nhờ những củ khoai, củ sắn nhỏ bé ấy mà dù khó khăn nhưng tôi vẫn được nuôi dạy khỏe mạnh như bao bạn bè cùng trang lứa.

Khoai sau khi chọn xong cho vào chậu nước ngâm vài tiếng cho bớt nhựa, mẹ sẽ cẩn thận gọt sạch vỏ rồi tiến hành bào thành những sợi nhỏ, đều nhau. Sau đó mẹ trộn nhanh phần khoai đã nạo với chút vani cho thơm rồi đem chiên. Công đoạn quan trọng nhất để làm thành công một chiếc bánh là công đoạn chiên.

Ông tôi thường chuẩn bị một chảo dầu lớn, cho một ít dầu dừa vào giữa. Mẹ sẽ đợi đến khi dầu nóng, nhanh chóng cho một nắm khoai tây đã nạo vào thìa cán dài rồi nhúng vào dầu. Để bánh ngon và đẹp mắt, người làm bánh phải liên tục dùng đũa đảo đều các sợi khoai lên xuống để khoai chín đều và cũng không để khoai quá đặc.

Điều tôi thích nhất là nhìn mẹ tôi lấy những chiếc bánh ra khỏi chảo khi khoai tây dính chặt và đan xen vào nhau tạo thành một cái rổ, giống như đồ dùng người ta dùng để lót xoong, chảo trong vùng. Làng quê. Có lẽ cái tên của nó cũng bắt nguồn từ vẻ ngoài này. Trong khi mẹ vớt bánh, bà nội cũng tranh thủ tráng nước đường trên một chiếc chảo khác. Cô sẽ kiên nhẫn đợi đường tan hết rồi gấp từng chiếc bánh lại nhúng sâu vào chảo đường, rắc thêm chút vừng trắng rang là hoàn thành. Bản tính trẻ con là háu ăn nên lần nào vào bếp phụ giúp ông bà, mẹ cũng xin một chiếc bánh nhỏ màu vàng cho vừa miệng.

Vị giòn của đường, ngọt của khoai và chút bùi của dầu mè đã khiến tôi mê mẩn suốt tuổi thơ. Mê đến nỗi mỗi lần mẹ đội nón lá xách thúng bánh tẻ vàng tươi đi bán, tôi lại thầm mong mẹ bán cho một chút để chiều về còn có chị ngồi nhâm nhi. . Nhưng bạn có biết rằng, mỗi chiếc bánh bán được là do mẹ dành dụm, dành dụm cho chị em tôi cái ăn, cái mặc giữa thời kỳ chiến tranh loạn lạc.

Sau này, gia đình tôi cùng bố chuyển vào Sài Gòn sinh sống, đất nước bước vào thời kỳ bao cấp. Khoai lang và bột sắn là những thực phẩm phổ biến được nhà nước bán định kỳ cho người dân. Nhưng tôi và chị gái cũng phải thay nhau xếp hàng chờ mua ở quầy của thương gia. Là chị cả trong gia đình, tôi thường dậy sớm, chạy vội ra ngoài mua khoai lang, bột sắn rồi về nhà rửa cho mẹ cẩn thận. Tôi không muốn đánh thức mẹ dậy sớm, vì mẹ tôi mới sinh đôi nên thường phải thức khuya để dỗ dành và cho các con ăn.

Dù vậy, việc chiên rán vẫn phải do mẹ tôi làm. Mẹ tôi thường cười và khen tôi là người chăm chỉ nhất trong gia đình, mặc dù phần việc mà tôi có thể giúp mẹ chỉ là một phần rất nhỏ. Tôi thích ngồi thẫn thờ ở một góc nhà, nhìn dáng mẹ gầy guộc đang rán bánh, xếp bánh vào thúng, đợi mấy dì “người quen” đến lấy. Rồi thỉnh thoảng khi các cô chú bán hết hàng giữa chừng, mẹ lại xách thêm vài thúng bánh ra đầu chợ cho các cháu. Nhìn bóng mẹ đi thấp thoáng giữa xóm lao động nghèo, đôi khi nước mắt tôi lăn dài trên má.

Cứ như vậy, mấy chục năm trời nhờ tài chiên bánh của mẹ mà chín anh chị em chúng tôi được nuôi nấng, ăn học và thành đạt như ngày hôm nay. Tôi vẫn nhớ ngày chị thứ bảy của tôi lấy chồng. Thay vì ngồi yên trang điểm, trang điểm như những mẹ cô dâu khác, mẹ tôi lại tất bật chiên từng chiếc bánh vàng giòn, để dành cho nhà trai.

Mãi đến khi nhà trai đến đón dâu, mẹ tôi mới thay bộ áo dài cũ, để mặt mộc, tiễn con về nhà chồng. Nhìn những chiếc bánh chưng giòn, thơm, mẹ chồng của chị gái tôi hỏi: “Bánh ở đâu mà ngon thế?”. Mẹ tôi lặng lẽ cúi đầu, có lẽ vì ngại ngùng. Chỉ có giọng xúc động của chị tôi đáp: “Bánh mì do mẹ chúng tôi làm sáng nay. Mẹ tôi bán bánh xèo đã chục năm nay, nuôi mấy anh chị em tôi ăn học”. Chỉ những lời giản dị đó mà mẹ con tôi ôm nhau khóc khiến ai đến dự đám cưới cũng xúc động.

Nhưng nó đã từ nhiều năm trước. Bây giờ, mẹ tôi đã đi xa. Nhớ và thương mẹ và các chị biết nhường nào, tôi chỉ biết giữ trong lòng. Đôi khi, giữa những khắc nghiệt của cuộc đời, nỗi nhớ mẹ tràn về, lại thấy môi mình ngọt ngào hương vị bánh chưng tuổi thơ.