Trong số các bài hát về đất nước Lào, tôi thích nhất bài “Hà Nội – Viêng Chăn”. Bài hát mở đầu bằng câu: “Hanoi – Vientiane, ha ha ha ha ha pheng can, ha ha ha ha ha m chi” (nghĩa là: Hà Nội – Viêng Chăn – ta yêu nhau, ta đoàn kết. ’Lần này trở lại Viêng Chăn., Tôi hiểu bài hát đó sâu sắc hơn.
Vừa ở trên đỉnh Trường Sơn nắng gắt, vượt qua đỉnh Keo Nưa, chúng tôi gặp ngay cái rét đầu mùa mưa rất đặc trưng của nước bạn Lào. Những cơn mưa vào buổi chiều và ban đêm đã làm ướt các khu rừng, khu vườn và trang trại. Hai bên quốc lộ 13 dẫn vào Thủ đô Viêng Chăn, khung cảnh không có nhiều thay đổi.
Toàn cảnh cửa khẩu Cầu Treo. Hình ảnh: Hương Thanh
Đưa chúng tôi tham quan toàn cảnh thành phố Viêng Chăn, Đại tá Sythat Thavong, nguyên Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin, Bộ Công an Lào giới thiệu về các tuyến phố, công trình, cửa hàng, khu du lịch bắt đầu phục hồi sau khi dịch COVID-19 được đẩy lùi. .
Thatluang, Patuxay (tượng đài chiến thắng), bảo tàng quân sự, bảo tàng Kansas Museum of Phomvihan, tòa nhà Chính phủ… vẫn uy nghiêm và uy nghiêm ở trung tâm thành phố. Tòa nhà Quốc hội Lào – món quà của Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam; Talat sao (chợ sáng) mới xây đã đi vào hoạt động. Hai bên bờ sông Mekong ở ngoại thành, nhiều khu du lịch mang phong cách hiện đại đã đón du khách…
Khu du lịch River Moon bên bờ sông Mekong nhộn nhịp trở lại sau khi Lào mở cửa du lịch.
Sythat có thể coi là một người Việt Nam “chính hiệu” bởi từ ngôn ngữ, phong tục tập quán đến món ăn… của Việt Nam anh đều quen thuộc, cứ như mọi thứ đã ngấm vào máu. Thậm chí, anh còn hiểu về chính trị, văn hóa, đời sống xã hội hơn một số người Việt Nam khác. Anh yêu thích các làn điệu dân ca Việt Nam, đặc biệt là Quan họ Bắc Ninh. Mỗi khi nhớ Việt Nam, anh lại chơi những bài hát Việt. Ông quan tâm đến chính trị, đặc biệt là cuộc chiến chống tham nhũng ở Việt Nam. Nhiều lần ông gật gù: “Chú Trọng (ý nói Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng) chống tham nhũng quyết liệt như vậy là tốt lắm rồi. Từ tình yêu với đất nước, con người Việt Nam, chú đã nhanh chóng trở thành người bạn thân thiết của chúng tôi hơn chục năm qua.
Ông Sythat (ngoài cùng bên trái), bà Khăm Bua (thứ hai từ phải sang).
Sythat sinh năm 1959 tại Xieng Khouang. Năm 8 tuổi, anh được chính phủ Lào cử sang Việt Nam học cấp 3 theo chính sách của Việt Nam hỗ trợ đào tạo 800 con em Lào sau này phục vụ đất nước. Anh học tại trường THPT Miền núi số 4 Thọ Xuân – Thanh Hóa. Khi đến nơi, anh chưa biết đọc nên bắt đầu học bảng chữ cái tiếng Việt song song với tiếng Lào. Năm 1976, ông trở lại Lào để tiếp tục học cấp 3 và năm 1977, ông trở về Việt Nam học ngành Công an nhân dân. Sau hai năm, chiến tranh biên giới phía Bắc bùng nổ. Tự nhận mình là một công dân Việt Nam, anh và những người bạn của mình đã viết đơn tình nguyện lên đường tham chiến nhưng vì nhiều lý do nên không được nhập ngũ. 41 năm gắn bó với mảnh đất và con người Việt Nam, Sythat luôn coi những người bạn Việt Nam, đặc biệt là các doanh nhân Hà Tĩnh như người thân của mình. Anh ấy luôn sẵn lòng giúp đỡ, nhà anh ấy luôn mở rộng cửa chào đón những người bạn Việt Nam.
Video: Đại tá Sythat Thavong (Lào) chia sẻ những kỷ niệm về Việt Nam.
Nếu Sythat và chúng tôi là bạn thân, thì gia đình Bua Khăm Thiphavong – Khammun Thiphavong là những người chị, người em đáng kính, luôn yêu thương anh chị em như ruột thịt. Bua Khăm sinh năm 1957 tại Sầm Nưa, tỉnh Hủa Phăn. Khi còn nhỏ, cô học tiểu học và trung học ở một ngôi trường làng. Năm cuối cấp 3, cô được sang Việt Nam học tập và sinh hoạt tại Trường Hữu nghị T78 dành cho con em nước bạn Lào. Học hết cấp 3, từ năm 1984-1990, bà vào đại học và tốt nghiệp cử nhân chính trị. Sau khi ra trường, cô về quê làm việc. Năm 1995, bà về Việt Nam học thạc sĩ, sau đó làm luận án tiến sĩ tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho đến năm 2001.
Về nước, bà làm Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Viêng Chăn. Bà đã kêu gọi, giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp nước ngoài, trong đó có các doanh nghiệp Hà Tĩnh sang Lào đầu tư. Với bà, các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư sang Lào giống như anh em ruột thịt. Nếu ai gặp khó khăn, cô ấy đều hết lòng giúp đỡ, coi như người thân trong gia đình. Ngoài giờ làm việc, chị lái xe đưa một số chủ doanh nghiệp đi thăm quan phong cảnh ở Viêng Chăn, thăm cơ sở vật chất của xí nghiệp. Từ đây, tình chị em, anh em, bạn bè gắn bó thủy chung suốt mấy chục năm. Gia đình tôi trở thành thành viên của cô ấy như ruột thịt. Với tôi, trở về Viêng Chăn là trở về trong vòng tay yêu thương của người chị, người bạn lớn mà tôi luôn yêu quý và kính trọng.
Video: Bà Bua Khăm Thiphavong bày tỏ tình cảm với Việt Nam.
Sau khi làm Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Hủa Phăn, rồi Vụ trưởng Vụ Đối ngoại thuộc Vụ Nội thương, Bộ Công Thương, tháng 4/2011, bà được bầu vào Quốc hội Lào, giữ chức các chức vụ Phó Chủ tịch Ủy ban. Ủy ban Kinh tế – Kế hoạch – Tài chính, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lào cho đến khi nghỉ hưu. Gia đình cô có 4 người từng học tập và làm việc tại Việt Nam. Ông Khammun, chồng bà là Tùy viên quân sự của Lào tại Việt Nam, từng học tại Trường Quân sự Sơn Tây – Hà Nội trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Con gái bà Maluni từng học thạc sĩ ngành bưu chính tại Việt Nam và hiện công tác tại Bộ Thông tin và Truyền thông. Con rể Xupbachay học ngành thiết kế xây dựng tại Việt Nam. Nói về tình cảm của mình với Việt Nam, cô nhiều lần tâm sự: “Tôi coi Việt Nam như quê hương thứ hai của mình. Việt Nam và Lào có một tình yêu sâu đậm, không thể phân biệt. Nó được kết tinh bởi truyền thống, lịch sử của 2 dân tộc, 2 đất nước. Cầu mong cho tình yêu của hai đất nước ngày càng bền chặt như bài hát: Xong xa, hau mi, te Duc dam Phan. Dải Phú Lương, sông Mê Kông… Ý nói: Hai nước chúng ta, tình hữu nghị sâu nặng như dãy Trường Sơn, như sông Mê Kông ”.
Lào không chỉ có mối quan hệ gắn bó lâu đời với Việt Nam trong lịch sử mà ngày nay mối tình nghĩa ấy vẫn được thế hệ trẻ gìn giữ. Biểu hiện rõ nét nhất là mỗi khi Việt Nam thi đấu ở vòng chung kết bóng đá châu Á, người hâm mộ Lào cổ vũ cuồng nhiệt không kém gì đội nhà. Nhiều bạn trẻ Lào tâm sự: “Việt Nam là“ tổ ấm của tôi ”, tình cảm ấy thật ấm áp.
Tiết mục văn nghệ thể hiện tình hữu nghị Việt – Lào tại Lễ kỷ niệm 60 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Lào và 45 năm Ngày ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác Việt Nam – Lào. ra tại Hà Tĩnh. Hình ảnh: Thiên Vy
Lào cũng là nơi có số lượng Việt kiều học tập, sinh sống và làm việc khá đông. Ông Lê Anh Đức – Phó Chủ tịch Thường trực Hội Người Việt Nam tại Viêng Chăn cho biết: Hiện thủ đô Viêng Chăn có gần 40.000 / 100.000 Việt kiều trên cả nước; Hơn 200 doanh nghiệp Việt Nam đầu tư sang Lào, trong đó có Công ty Vilaco thuộc Tổng công ty Khoáng sản và Thương mại Hà Tĩnh. Trong những năm qua, Hội người Việt Nam tại Lào và thủ đô Viêng Chăn đã tuyên truyền, vận động người dân chấp hành pháp luật nước sở tại. Trong thời gian tới, hội sẽ phối hợp với Đại sứ quán Việt Nam tại Lào nâng cấp chương trình dạy tiếng Việt tại Lào, tổ chức các hoạt động hưởng ứng Năm đoàn kết, hữu nghị Việt Nam – Lào.
Tạm biệt nước bạn Lào, vượt qua dãy Trường Sơn, nhìn dòng sông Mekong cuộn màu đỏ phù sa trôi ngược, tiếng hát của chị Bua Khăm mãi ngân vang trong tôi suốt hành trình.
Viêng Chăn, tháng 7 năm 2022
Bùi Minh Huệ