Đây là đợt huy động đầu tiên của Nga kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai. Vì vậy, Matxcơva đang chuẩn bị nhân lực và vật lực cho một cuộc chiến sẽ kéo dài và đầy bất trắc. Vậy Ukraine sẽ thực hiện những bước đi nào với sự hỗ trợ của các nước phương Tây?
Nga gây chiến với các nước phương Tây ở Ukraine
Trong bài phát biểu trên truyền hình ngày 21/9, Tổng thống Putin khẳng định ủng hộ đề xuất của Bộ Quốc phòng và Bộ Tổng tham mưu các lực lượng vũ trang về việc tiến hành động viên cục bộ trong nước. Ông nói: “Tôi nhắc lại, chúng ta đang nói về việc huy động một phần, tức là chỉ những công dân Nga đang trong lực lượng dự bị bắt buộc phải tham chiến, và trên hết là những người đã từng phục vụ trong quân đội,” ông nói. Một lực lượng vũ trang có chuyên môn quân sự nhất định và kinh nghiệm liên quan. Những người lính đã nhập ngũ sẽ phải trải qua một khóa huấn luyện quân sự bổ sung trước khi được đưa đi nhập ngũ. đơn vị”.
Theo Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu, với sắc lệnh này, Nga có thể huy động khoảng 300.000 quân dự bị, nghĩa là chỉ hơn 1% so với nguồn lực dự trữ hiện có. Ông Shoigu nhấn mạnh rằng việc huy động là cần thiết để tăng cường sức mạnh cho chiến tuyến kéo dài hơn 1.000km ở Ukraine. Giải thích thêm về lý do ra lệnh điều động, Bộ trưởng Quốc phòng Nga cho biết, Nga đang gây chiến với các nước phương Tây ở Ukraine và thực tế phương Tây không muốn hòa bình giữa Nga và Ukraine. Ngay lập tức, Ukraine và các nước phương Tây đã lên tiếng phản đối động thái và tuyên bố mới nhất của Nga.
Chỉ những công dân Nga đang trong lực lượng dự bị bắt buộc phải tham chiến
Josep Borrell, Cao ủy Châu Âu về Chính sách Đối ngoại và An ninh, cho biết: “Tôi đang triệu tập một cuộc họp không chính thức bất thường và bất thường của các bộ trưởng ngoại giao của Liên minh Châu Âu với mục đích thống nhất về một con đường phía trước. Chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ đầy đủ cho Ukraine. chủ quyền và tiếp tục nỗ lực hướng tới chấm dứt cuộc chiến này càng sớm càng tốt. ”
Ngoại trưởng các nước Liên minh châu Âu (EU) đã nhất trí chuẩn bị các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga và tăng cường hỗ trợ vũ khí cho Ukraine, sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin ký sắc lệnh điều động một phần. quân đội.
Trưng cầu dân ý về việc sáp nhập vào Nga
Một trong những diễn biến đáng chú ý nhất về tình hình Ukraine là từ ngày 23-27 / 9, 4 tỉnh Donetsk, Luhansk, Zaporizhia và Kherson đồng loạt tổ chức trưng cầu dân ý về việc sáp nhập Nga. Trong số này, Donetsk và Lugansk, được gọi chung là vùng Donbass, đã tuyên bố tách khỏi Ukraine vào năm 2014. Nga đã công nhận Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng và Lugansk là hai quốc gia độc lập ngay trước khi bắt đầu chiến dịch. quân sự ở Ukraine.
Kherson và Zaporizhia là hai khu vực nằm dưới sự kiểm soát của Nga không lâu sau khi chiến dịch quân sự bắt đầu. Các vùng này chiếm khoảng 1/5 diện tích của Ukraine.
Có hơn 1.000 điểm bỏ phiếu được mở ở Donetsk và Lugansk, gần 600 điểm ở Kherson và Zaporizhia và hơn 400 điểm ở Nga dành cho người tị nạn. Dự kiến sẽ có gần 3 triệu người bỏ phiếu tại địa phương. Theo truyền thông Nga, các cuộc bỏ phiếu sẽ được theo dõi bởi các nhà quan sát trong và ngoài nước. Ukraine và phương Tây phản đối các cuộc trưng cầu dân ý, nói rằng họ sẽ không công nhận kết quả. Trong khi Tổng thống Nga Putin khẳng định, Moscow sẽ tôn trọng ý chí của người dân các vùng đất này và bảo vệ các cuộc trưng cầu dân ý này.
Răn đe sử dụng vũ khí hạt nhân
Vì vậy, hai bên đang chuẩn bị cho những ngày khắc nghiệt sắp tới. Giới quan sát cho rằng, chẳng bao lâu nữa, mùa đông năm nay sẽ là thời điểm đỏ lửa trên chiến trường. Sau khi kết quả trưng cầu dân ý kết thúc, Ukraine sẽ không dễ dàng chấp nhận thực tế. Còn với Nga, nước này sẽ sử dụng những công cụ gì để bảo vệ thành quả mà mình vừa đạt được? Khi xung đột leo thang, Matxcơva có thể sử dụng hết kho vũ khí hiện có của mình, ám chỉ đến vũ khí hạt nhân ở mức độ nào?
Vào tháng 2 năm 2022, ngay trước khi diễn ra hoạt động quân sự đặc biệt, Tổng thống Putin đã đặt lực lượng hạt nhân của Nga trong tình trạng “sẵn sàng chiến đấu đặc biệt”. Bảy tháng sau, ngày 21/9/2022, Putin tuyên bố: “Tôi muốn nói về những tuyên bố của một số đại diện cấp cao của các nước NATO hàng đầu về khả năng sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt – vũ khí hạt nhân – chống lại Nga”.
Từ ngày 23-27 / 9, 4 tỉnh Donetsk, Luhansk, Zaporizhia và Kherson đồng loạt tổ chức trưng cầu dân ý về việc sáp nhập Nga.
Nếu sự toàn vẹn lãnh thổ của Nga bị đe dọa, thì không nghi ngờ gì nữa, chúng tôi sẽ sử dụng mọi cách theo ý mình để bảo vệ nước Nga và người dân của chúng tôi. Đây không phải là một lời nói suông. ”
Tuyên bố của Putin không khác với những điểm cơ bản được nêu trong “Chính sách quốc gia của Nga về răn đe hạt nhân” ban hành ngày 2 tháng 6 năm 2020. Theo đó, Moscow có thể sử dụng vũ khí hạt nhân để đáp trả một cuộc tấn công hạt nhân hoặc đáp trả một cuộc xâm lược sử dụng vũ khí thông thường nhưng “đe dọa chính sự tồn tại của nhà nước.”
Xem xét khả năng Nga thực sự sử dụng vũ khí hạt nhân, có nhiều ý kiến cho rằng Nga sẽ thận trọng trong quyết định của mình.
Bà Emily Ferris – Viện nghiên cứu RUSI, Vương quốc Anh: “Tôi nghĩ rằng họ đã nhận thức được mối đe dọa và điều này sẽ rất khó xảy ra, đây là một kịch bản không mong muốn đối với Điện Kremlin. Nhưng rủi ro là có và sẽ gia tăng nếu Nga bị dồn vào đường cùng . Điều đó khá nguy hiểm. ”
Câu hỏi đặt ra là trong hoàn cảnh nào, Nga coi sự tồn tại của mình bị đe dọa đến mức phải sử dụng vũ khí hạt nhân. Trên thực tế, chỉ có Tổng thống Putin mới có thể quyết định đâu là lằn ranh đỏ như vậy.
Tổng thống Putin khẳng định ủng hộ đề xuất của Bộ Quốc phòng và Bộ Tổng tham mưu các lực lượng vũ trang về tiến hành động viên cục bộ trong nước.
Ông Christian Lowe – Nhà báo, Hãng tin Reuters: “Hãy nhìn Crimea. Crimea được Nga sáp nhập vào năm 2014, nhưng không được cộng đồng quốc tế công nhận. Trong cuộc xung đột này, Ukraine đã dàn dựng các cuộc tấn công quân sự đáng kể vào Crimea, nhưng vẫn không có phản ứng nào về việc sử dụng vũ khí hạt nhân xảy ra. ”
Mới đây nhất, ngày 23/9, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov Nga lại tuyên bố rằng Nga không đe dọa bất kỳ quốc gia nào bằng vũ khí hạt nhân. Và rằng, “cuộc đối đầu công khai” với Mỹ và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), có thể dẫn đến một cuộc đụng độ quân sự, không nằm trong lợi ích của Nga.
Phương Tây thúc đẩy một gói trừng phạt mới chống lại Nga
Mặc dù phương Tây và Nga vẫn răn đe lẫn nhau bằng những tuyên bố về việc sử dụng vũ khí hạt nhân, nhưng thực tế khả năng đó chỉ xảy ra khi xung đột ở Ukraine leo thang thành một cuộc chiến toàn diện giữa Nga. và phương Tây. Phương Tây vẫn đang kiềm chế để tránh vượt quá giới hạn, trước mắt họ vẫn sử dụng công cụ trừng phạt và tiếp tục đổ vũ khí vào Ukraine.
Ngày 23/9, Mỹ tuyên bố sẵn sàng cùng các đồng minh áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Nga. Động thái này diễn ra ngay sau khi 4 khu vực đông nam của Ukraine bỏ phiếu gia nhập Nga.
Phương Tây và Nga vẫn răn đe lẫn nhau bằng những tuyên bố về việc sử dụng vũ khí hạt nhân
Karine Jean-Pierre, Thư ký báo chí Nhà Trắng cho biết: “Chúng tôi đã chuẩn bị cùng các đồng minh và đối tác của mình để áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế nhanh chóng và nghiêm khắc hơn đối với Nga.
Trước đó, ngày 21/9, Liên minh châu Âu (EU) cũng đã nhất trí chuẩn bị gói trừng phạt thứ 8 nhằm vào Moscow, dự kiến sẽ được thống nhất vào tháng 10, sau khi Tổng thống Nga ban hành lệnh cấm vận 1 phần quân sự.
Josep Borrell, Cao ủy Châu Âu về Chính sách Đối ngoại và An ninh, Phó Chủ tịch Ủy ban Châu Âu: “Hội đồng sẽ nghiên cứu một gói trừng phạt mới nhằm vào một nhóm cá nhân mới và sẽ thắt chặt các biện pháp trừng phạt kinh tế, đặc biệt là lĩnh vực công nghệ của Nga. Hiện tại, các biện pháp trừng phạt rất cứng rắn và rất hiệu quả ”.
Ngoài các biện pháp trừng phạt, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan kêu gọi các nỗ lực ngoại giao để chấm dứt xung đột. Theo ông Erdogan, cần có nỗ lực chung của các nhà lãnh đạo thế giới đối thoại với Tổng thống Nga và Tổng thống Ukraine để mở đường cho một giải pháp ngoại giao; cảnh báo bất kỳ cách tiếp cận tiêu cực nào sẽ không mang lại kết quả như mong đợi.
“Cộng đồng quốc tế cần đóng một vai trò mang tính xây dựng để giảm leo thang xung đột”, Vương Nghị, Ủy viên Quốc vụ kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc nói.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan: “Cuộc xung đột đã qua tháng thứ bảy và đây là cuộc chiến mà không bên nào thắng, nhưng một tiến trình hòa bình công bằng sẽ đảm bảo không có bên thua. Đó là lý do tại sao chúng tôi luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của ngoại giao và đối thoại trong việc giải quyết xung đột này. ”
Trung Quốc cũng có chung quan điểm này. Ông Vương Nghị – Ủy viên Quốc vụ, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc: “Chúng ta phải bám sát phương hướng đối thoại và đàm phán. Các mối quan tâm chính đáng, các phương án khả thi cho kết quả và hòa bình. Chúng ta phải cùng nhau giảm leo thang, hạn chế các hành động khiêu khích và đối đầu”. Cộng đồng quốc tế cần đóng một vai trò mang tính xây dựng. Được xây dựng để làm giảm leo thang xung đột “.
Những diễn biến mới trong cuộc đối đầu giữa Nga và Ukraine là một bước ngoặt rất đáng tiếc, nó khiến cho sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine rất khó có thể trở lại nguyên trạng trước ngày 24 tháng 2. Cả hai bên đều muốn thắng và giành lợi thế tuyệt đối, điều này sẽ khiến cơ hội trở lại bàn đàm phán ngày càng xa vời. Và để cuộc khủng hoảng lớn nhất châu Âu này hạ nhiệt, cần phải giảm bớt sự can thiệp từ bên ngoài, tránh thổi bùng ngọn lửa xung đột, tạo cơ hội cho các cuộc đàm phán hòa bình.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!