Tại sao phải xem lại? Điều Ăn thường gây tranh cãi?

Trên mạng xã hội TikTok thời gian gần đây nổ ra tranh cãi về nghề review quán ăn, nhà hàng. Nhiều người cho rằng những TikToker này đã giúp nhiều cửa hàng ế ẩm không biết cách làm truyền thông nay trở nên mua may bán đắt.

Ví dụ, một loạt video về các cửa hàng trống của TikToker Phùng Lai, người có khoảng ba triệu người theo dõi, đã giúp nhiều cửa hàng kinh doanh tốt hơn. Theo Phùng Lai, nhờ sự ủng hộ của cộng đồng mạng và chất lượng thực phẩm của món ăn nên nhiều nhà hàng không phải đóng cửa nữa.

Tuy nhiên, việc đánh giá TikTokers giống như con dao hai lưỡi và gây ra tai tiếng. Nhiều chủ nhà hàng, quán bar tức giận, gọi những người chuyên ăn uống đánh giá là “đập bát cơm của người khác”.

Đơn cử như quận 6, TP HCM có quán “bánh đa cua 300k” nổi tiếng nhất Sài Gòn, được nhiều người đến chụp ảnh, quay phim.

Theo chia sẻ của chủ quán trên TikTok, một vài TikToker đến quán, chị cũng thanh minh giá cả nhưng sau đó lại chỉ trích và đăng nhiều điều không đúng sự thật lên TikTok, Facebook khiến quán của chị trở thành tâm điểm của chợ. .

Một TikToker chuyên đánh giá nhà hàng với hơn 300.000 người theo dõi đã nói với BBC:

“Tôi bắt đầu công việc của mình từ sở thích chụp ảnh, ghi lại những thứ mình yêu thích trên Instagram nhưng chỉ dừng lại ở việc chụp ảnh. Cho đến TikTok, tôi quay video, lồng tiếng và may mắn được nhiều người ủng hộ. Nhưng ngày càng có nhiều người ủng hộ tôi. Càng nổi tiếng thì càng dễ dính thị phi, nhất là nghề review đồ ăn thức uống.

“Vì mỗi người có khẩu vị riêng nên nhiều khi mình khen ngon, người ta đến ăn thấy dở, chửi review thiếu suy nghĩ. Chỗ mình thấy không ngon, có ý kiến ​​thì cho là cố tình đùn đẩy. Bánh xe. Nên giờ mình chỉ nói về giá cả, chụp ảnh không gian, phân tích xem món ăn có vị gì, bày trí ra sao, chứ không dám nói ngon hay dở. “

Cùng với sự phát triển mạnh mẽ cũng như không gian rộng rãi của các nền tảng mạng xã hội, nhiều người đã tạo dựng được tên tuổi của mình thông qua các “nhà sáng tạo nội dung”. Nhiều người không chỉ kiếm được thu nhập “khủng” từ công việc này mà còn nhận được sự yêu thích, mến mộ của cộng đồng mạng.

Độ “phủ sóng” của TikTokers còn ở cách các chương trình truyền hình có rating cao ngất ngưởng, tại các sự kiện thảm đỏ ra mắt phim, giới thiệu MV hay thậm chí là các cuộc thi sắc đẹp.

Giảng viên Lê Anh Tú đánh giá với BBC rằng, khi quyền lực của giới truyền thông bị phân tán cho những người không chuyên, sở hữu quyền lực mới mà không có sự kiểm soát chặt chẽ sẽ dễ dẫn đến tình trạng lạm quyền.

“Biểu hiện của việc này là các TikTokers hay YouTuber nhận tiền quảng cáo, đăng video đánh giá nhà hàng, sản phẩm rồi vạch mặt nhau. Người nọ tố cáo người kia nhận tiền, người kia tố cáo người kia chỉ trích để được nổi tiếng. Họ vi phạm văn hóa của hành vi, đạo đức hay thậm chí là của pháp luật ”, ông Tú nói.

Theo thạc sĩ Lê Anh Tú, câu chuyện về những “chiến thần được xét lại” xoáy sâu vào mâu thuẫn giữa những người được đào tạo bài bản và những người không được đào tạo bài bản.

Ông cho rằng, nếu trong các cuộc thi được chuẩn hóa, hoặc được đào tạo bài bản tại các trường, có chứng chỉ, bằng cấp, những người phản biện “tự xưng là chuyên gia” sẽ khó “lấn sân” ra thế giới. Các chuyên gia ẩm thực được đào tạo bài bản, có học thuật.

Cụ thể, trên môi trường mạng xã hội, những ý kiến ​​đánh giá phù hợp với thị hiếu của đối tượng mục tiêu sẽ có khả năng nhận được sự đồng tình cao, từ đó phát triển cộng đồng ủng hộ mạnh mẽ.

“Nếu những người phản biện này mang lại cái nhìn sâu sắc, kiến ​​thức và giá trị sống cho khán giả thì rất đáng hoan nghênh. Nhưng nếu những người phản biện đưa ra những đánh giá dựa trên thông tin sai lệch (fakenews), giả định, sai lầm, thiếu kiến ​​thức nền tảng thì rất có thể họ sẽ đưa ra định kiến ​​cũ khắc sâu, hoặc tạo ra nhiều thành kiến ​​mới ”, ông Tú nhìn nhận.

Bên cạnh đó, thạc sĩ Anh Tú cũng cho rằng, những mâu thuẫn trên là vấn đề của nền kinh tế chia sẻ.

“Cũng như câu chuyện của Grab, khi mới xuất hiện trên thị trường, cũng bị Hiệp hội Taxi khởi kiện, cho rằng tài xế Grab không có bằng lái, không được đào tạo bài bản nhưng vẫn lái được xe khách.

“Vì vậy những người được học hành, đào tạo qua trường lớp phải chứng tỏ bản thân, không phải học xong bằng cấp rồi vứt. Quyền lực bây giờ phân tán rộng rãi, không tập trung vào những người được coi là có” trình độ “nữa”, ông Tú kết luận. .

Đáng chú ý, sau những sự việc nêu trên, một số nhà hàng đã từ chối không cho thực khách chụp ảnh, ghi hình món ăn. Trên mạng xã hội, hình ảnh một số nhà hàng cũng được đăng tải kèm theo thông báo không chấp nhận một số TikTokers chuyên đánh giá đồ ăn.

Thạc sĩ Lê Anh Tú cho rằng, nếu các nhà hàng, quán ăn không nhận được phản biện thì sẽ rất phức tạp.

“Việc này sẽ dẫn đến việc người dân hoặc khách du lịch đến ăn uống bình thường, muốn chụp ảnh, quay video món ăn để đăng những khoảnh khắc đó thì làm sao cấm được. Luật phải quy định cụ thể thì nhà hàng nên tạo sự thoải mái cho thực khách. khi đến cửa hàng của họ.

“Nếu những người có ảnh hưởng nói sai sự thật hoặc lạm dụng để xuyên tạc, thì các nhà hàng, chủ cửa hàng nên có kênh riêng để thông tin lại, hoặc nhờ báo chí can thiệp. Cấm không nhận đánh giá của người nổi tiếng hoặc hạn chế khách hàng chụp ảnh và video, cũng phải xem xét liệu chúng có đủ quyền hợp pháp hay không.

“Nhưng trên hết, ở góc độ tình cảm hay tâm lý, chúng tôi thấy thực khách đến ăn ở một nơi gặp nhiều hạn chế, họ sẽ không thích và họ có thể phản đối với quyền của người tiêu dùng để không đến nhà hàng đó nữa.

“Chưa kể, họ có thể đánh giá một sao, để lại bình luận tiêu cực trên nhiều nền tảng du lịch, ăn uống khác chứ không chỉ TikTok hay YouTube. Đây là quyền của người tiêu dùng trong thời đại mạng xã hội lên ngôi và các thương hiệu không còn là nơi nắm giữ bao nhiêu quyền lực như trước đây ”, ông Tú chia sẻ.

Luật sư Lê Trung Phát, Giám đốc Công ty Luật Lê Trung Phát (TP HCM) nói với BBC hôm 31/8, TikToks nói rằng sự thật có thể bị trừng phạt theo luật pháp Việt Nam.

“Theo đó, nếu một hành vi nào đó, của bất kỳ ai, vì bất kỳ lý do gì mà làm ảnh hưởng đến lợi ích của người khác thì tất cả đều phải chịu trách nhiệm. Trong trường hợp này, do câu view câu like phản ánh sai sự thật, gây thiệt hại cho địa điểm được xem xét, chủ sở hữu của địa điểm được xem xét có thể khởi kiện để yêu cầu bồi thường.

“Tất nhiên, để yêu cầu bồi thường thiệt hại, các chủ nhà hàng, quán ăn… phải chứng minh được các yếu tố: Có hành vi rà soát sai, đã xảy ra thiệt hại và có mối liên hệ giữa hành vi kiểm điểm sai dẫn đến khi đó sẽ tổng hợp thiệt hại để khởi kiện ra tòa dân sự ”, ông Phát phân tích.

Theo luật sư, luật không can thiệp vào việc nhà hàng cấm quay phim, chụp ảnh.

“Việc này thuộc quy chế hoạt động, quy chế của từng cơ sở cung cấp dịch vụ. Vì họ là đơn vị cung cấp hàng hóa, dịch vụ cho khách nên họ được quyền quy định những điều kiện mà khách phải chấp nhận, nếu không họ có quyền từ chối cung cấp hàng hóa, dịch vụ (đối với ví dụ như quán cà phê máy lạnh, không cho khách hút thuốc) ”, ông Phát giải thích.