Hồ Chí Minh vào sáng sớm một ngày cuối tháng 8, phố phường rợp bóng cờ hoa. Không khí của ngày Tết Độc lập bao trùm khắp thành phố. Khi xe cộ chưa kịp đông, chúng tôi đã có mặt tại trụ sở Quỹ học bổng Vừ A Dính (Q.Phú Nhuận) như đã hẹn với bà Trương Mỹ Hoa, nguyên Phó Chủ tịch nước.

Ở tuổi 77, khi tóc đã bạc quá nửa đầu, bà vẫn tâm huyết với cương vị Chủ tịch Quỹ học bổng Vừ A Dính, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Vì Hoàng Sa – Trường Sa thân yêu.

Thật khó kìm nén cảm xúc khi trước mắt chúng tôi, người đang trò chuyện lại là một nhân chứng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, người đã phải chịu 11 năm đánh đập dã man trong tù …

Chân dung bà Trương Mỹ Hoa sau giải phóng và bây giờ. (Ảnh: Nhân vật cung cấp).

Trong căn phòng được bài trí đơn giản, chỉ đủ kê 3 chiếc ghế để tiếp khách, bà Trương Mỹ Hoa kể về kỷ niệm của mình.

Tháng 11 năm 1960, khi vừa tròn 15 tuổi, cô gái Mỹ Hoa bắt đầu tham gia phong trào thanh niên, học sinh, sinh viên vùng Sài Gòn – Chợ Lớn – Gia Định. Tháng 5 năm 1961, bà tham gia Đoàn Thanh niên. Tháng 5 năm 1962, bà chính thức gia nhập Đảng Nhân dân Cách mạng Việt Nam khi mới 17 tuổi.

Một ngày giữa tháng 4/1964, trên đường mang tài liệu vận động học sinh, sinh viên dốc toàn lực chống lại âm mưu của chính quyền Nguyễn Khánh ép thanh niên từ 18 đến 35 tuổi nhập ngũ, chị Hoa bị bắt. bởi kẻ thù. , đưa đến Sở cảnh sát Metropolitan. Đây là những ngày khủng khiếp bắt đầu.

Nắm chặt các đầu ngón tay, bà Trương Mỹ Hoa lặng đi, để dòng ký ức ngược về những ngày tháng kinh hoàng ở Sở Cảnh sát Thủ đô. Những trận đòn dã man nhất đã giáng vào cơ thể cô trong suốt 3 tháng. Bất giác, cô rùng mình.

Khi đó, để lấy được lời khai của bà Mỹ Hoa, địch không ngại dùng roi tra tấn. Đánh bầm dập cơ thể; đói, khát nhiều ngày; dụ … Khi tất cả không lay chuyển được ý chí của chị, chúng lại “đổi trò”, đóng đinh vào 10 ngón tay để tiếp tục tra tấn.

“Họ đóng đinh 10 ngón tay, dùng bàn ủi lắc. Thấy vậy, tôi túm lấy 10 chiếc đinh đang đóng đinh, đập mạnh xuống bàn. Tôi muốn họ biết, tôi không sợ đau, huống chi là Lúc đó họ bảo nhau, con bé này cứng đầu quá nên đừng đóng đinh nữa ”.Bà Trương Mỹ Hoa kể lại.

Hơn 4 tháng điều tra nhưng không có kết quả gì, họ đã đưa cô ra tòa với tội danh “gây rối hòa bình”. Sau khi bị kết án 18 tháng tù, cô được đưa về trại giam Thủ Đức. Trong thời gian ở các trại giam của Ty Cảnh sát Thủ đô, Gia Định, Thủ Đức, Chí Hòa và Chuồng Cọp Côn Đảo, chị Hoa bị bọn chúng cho là ngoan cố, ngoan cố, nổi loạn. Đó cũng là lý do dù chỉ bị tuyên phạt 18 tháng tù nhưng cô đã bị 11 năm tù.

Trong cuộc trò chuyện, bà Trương Mỹ Hoa nhiều lần nhắc đến tình đồng chí, sức mạnh của tập thể. Bởi theo cô, sự trưởng thành của bản thân không chỉ do bản thân mà có sự bồi dưỡng, giáo dục của tập thể. Trong tù, mọi người đến từ nhiều vùng miền khác nhau, tiếng địa phương còn chưa hiểu hết, nhưng đều có một mục tiêu duy nhất là đánh giặc. Mỗi người một tính cách khác nhau nhưng đều chung ý chí đi theo cách mạng.

Ngoài tù đày, tra tấn trong tù còn là lẽ sống tốt đẹp về tình người, tình đồng chí. Những người tù chính trị sẵn sàng gác lại những việc riêng để thực hiện những mục tiêu chung. Họ cho nhau từng viên thuốc, miếng cơm, manh áo, chỗ ngủ, từng chút không khí, từng khe để thở … Nhưng họ luôn chiến đấu vì những khó khăn, vất vả, thiệt thòi của nhau.

Trở lại Côn Đảo, bà Mỹ Hoa và nhóm bạn quyết định thực hiện chủ trương “Chống vân tay, chụp ảnh”. Hồi đó, khi Hiệp định Paris được ký kết, điều 14C ghi việc trả tự do cho 5.081 tù nhân chính trị. Tính ra, riêng miền Nam đã có gần 200.000 tù nhân chính trị.

Để lật tẩy trò lừa bịp này trước công chúng trong nước và quốc tế, chúng đã dựng lên thủ đoạn chụp ảnh, tạo hồ sơ, hoán cải tù nhân chính trị thành tù nhân “xã hội đen”, tức tù nhân trộm cắp, giết chóc. Để làm được điều đó, chúng bắt mọi người phải lăn tay, chụp ảnh để lập hồ sơ khống. Hồ sơ phải có ảnh, hoặc điền bằng ngón tay.

Dù biết rõ chủ trương của địch nhưng chưa biết khi nào chúng mới thi hành, nên anh em tù chính trị nhất trí quyết tâm sẵn sàng “Chống dấu vân tay, thu hình”.

Muốn đấu tranh không phải chỉ nói mà phải có biện pháp cụ thể. Bà Mỹ Hoa và tập thể thống nhất chủ trương, bắt đầu lên kế hoạch, khi họ bảo chụp ảnh thì họ không chịu đi, mặc cho họ đánh đập thế nào. Nếu có thể kéo ra, họ phải nhắm mắt và mở miệng, để không chụp được bức tranh hoàn chỉnh. Còn việc lấy dấu vân tay thì khó hơn, vì khi họ đánh tôi ngất xỉu, họ có thể lăn tay vào hồ sơ mà không hề hay biết.

“Để đối phó với âm mưu của kẻ thù, ngày nào chúng tôi cũng nhúng tay vào nước, mài xuống nền xi măng để tay mòn hết dấu tay. Vì không biết chúng làm từ bao giờ nên ngày nào chúng tôi cũng mài như vậy. . để sẵn sàng. Thậm chí một số người còn mài cho đến khi tay họ chảy máu. “Lúc này, ngón tay cô lại siết chặt.

Không ngờ, khi làm vậy, vì không chụp được ảnh, họ đã đánh các tù nhân một cách dã man. Khi ngất đi có người lấy dấu vân tay, nhưng không ai để lại dấu vân tay. Điều này càng khiến sự tức giận của họ tăng lên gấp bội và trút mọi đòn roi lên đầu người tù.

Cuộc đấu tranh “Chống dấu vân tay, chụp ảnh” kết thúc, bà Mỹ Hoa và đồng đội bị tra tấn dã man, nhưng đã giành thắng lợi trọn vẹn, phá tan âm mưu đen tối của kẻ thù.

Bên trong nhà tù Côn Đảo – chứng tích của “địa ngục trần gian”. (Ảnh: Zing News)

“Chúng tôi nghe thấy những người lính canh nói chuyện với nhau, nhưng chúng tôi không tin.”Bà Trương Mỹ Hoa cho biết.

Mấy ngày sau, chị và đoàn nhận được tin chính xác Bác Hồ đã qua đời. Mọi người đều đau đớn chấp nhận sự thật và lặng lẽ tổ chức lễ tang Bác tại nhà tù Chí Hòa.

Một thời gian sau, thông qua một số đồng đội đau ốm nằm trong bệnh xá, chị liên lạc được với bên ngoài, cùng với đồng đội, chị đã nhận được di chúc của Bác. Cũng chính vào thời điểm này, thông tin Người sẽ bị đày ra Côn Đảo dồn dập đến với ông, nên Di chúc của Bác được khẩn trương học tập.

Đến nay, từng câu, từng chữ trong di chúc của Bác vẫn còn nguyên trong trái tim bà. Khi nhắc đến, đôi mắt cô ánh lên niềm tự hào và ngưỡng mộ. Bởi với chị và những người bạn tù khi ấy, di chúc của Bác là động lực quan trọng, là kim chỉ nam để mỗi người tiếp tục chiến đấu.

“Cách mạng của ta nhất định thắng lợi. Mỹ nhất định ra khỏi miền Nam. Nước ta nhất định thắng lợi. Nhân dân hai miền Nam Bắc nhất định sẽ đoàn tụ làm một”.4 điều nhất định trong Di chúc của Bác được bà lặp lại chậm mà chắc.

Tưởng rằng cái chết của Bác sẽ làm nản lòng những người tù chính trị, kẻ thù tiếp tục khiêu khích, dụ dỗ: “Bây giờ Bác Hồ mất rồi, còn muốn biểu tình sao? Thôi, chỉ cần tham gia chào cờ một lần là được thả ngay.”.

Họ đã lầm, đối với cô và tập thể, Bác đã qua đời, nhưng tư tưởng của Bác vẫn còn đây, vẫn còn mãi trong lòng mọi người. Không những không làm mất đi ý chí, mà còn biến nỗi đau thành hành động để nâng cao tinh thần học hỏi ý chí, củng cố nhận thức, tư tưởng và ý chí. Và hơn hết là niềm tin tuyệt đối vào cách mạng để vượt qua khó khăn, gian khổ, giành thắng lợi.

Thực hiện dã tâm của mình, đêm 29/11/1969, chúng xông vào trấn áp các nữ tù nhân ở Chí Hòa, đày ra Côn Đảo. Trước sự chống đối quyết liệt của những người phụ nữ, chúng dùng hơi cay tấn công, đến khi mọi người bất tỉnh mới bế lên xe đưa lên trực thăng “xếp như cá hộp” ra Côn Đảo. Ở Côn Đảo, họ nhốt phụ nữ vào chuồng cọp. Mỗi lồng rộng 1,25m, dài 2,5m, chứa được 5 người.

Sau khi Hiệp định Paris được ký kết (27-1-1973), nhiều tù chính trị được trả tự do, nhưng nhiều người vẫn tiếp tục bị giam cầm, trong đó có bà Mỹ Hoa. Vì vậy, cuộc đấu tranh cho tự do vẫn tiếp tục trong tù. Bên ngoài, phong trào đòi thả tù nhân cũng diễn ra sôi nổi. Trong tù – trong – ngoài nước, tiếp tục đòi trả tự do cho các tù nhân chính trị.

Tháng 3-1975, tại trại giam Tân Hiệp (Biên Hòa, Đồng Nai), bà Mỹ Hoa và 2 chị khác được trả tự do vô điều kiện. Đây là cách để chúng xoa dịu phong trào đấu tranh lúc bấy giờ.

Chị vào tù năm 19, ra tù đã tròn 30. Với 11 năm tù, tuổi trẻ của chị bị vùi dập trong các nhà tù nhưng ý chí và tinh thần chiến đấu của chị luôn ngời sáng, cháy bỏng một cách mãnh liệt. Thế rồi đến ngày Quốc khánh năm 1975, chị như vỡ òa khi được cùng toàn dân đón Tết Độc lập.

Cô Trương Mỹ Hoa trong ngày khánh thành trường học trên đảo Sinh Tồn (huyện Trường Sa). Trường do Quỹ học bổng Vừ A Dính tài trợ. (Ảnh: Quỹ học bổng Vừ A Dính).

Ngay từ đầu cuộc trò chuyện, dù nhắc đến hàng trăm lần bị tra tấn trong quá khứ nhưng bà Trương Mỹ Hoa vẫn giữ vẻ bình thản, rắn rỏi trong lời nói. Tuy nhiên, trước khi chúng tôi đi, lời chúc ngày Quốc khánh của chúng tôi đã thay đổi tâm trạng của cô ấy. Đôi mắt đỏ hoe, cô quay mặt đi để che đi những giọt nước mắt.

Im lặng vài giây, cô nói, cô nhớ những người chị, những người đồng đội của mình. Họ, những người đã cùng cô ấy ngồi tù 5 tháng, nhưng họ chưa một lần được đón Tết Độc lập.

Lúc bấy giờ, nằm trong tay kẻ thù với hàng trăm âm mưu, kế hoạch, cuộc sống trong tù rất đau đớn, như bao người tù chính trị khác, bà Mỹ Hoa luôn chuẩn bị tâm lý “Ngày toàn thắng chưa chắc đã là của mình, ở trên. tôi. con đường chiến thắng mà tôi có thể hy sinh. ” Khi xác định được điều này thì mọi thứ đều có thể vượt qua, kể cả cám dỗ, không gì mua được. Vì cuộc sống là thứ quý giá nhất mà mình không hối tiếc chứ đừng nói đến những thứ tầm thường khác.

“Ngày Quốc khánh, tôi nhớ những gì tôi đã từng khẳng định. Trước nói ngày chiến thắng không nhất thiết phải là tôi, bây giờ tôi ở đây. Dù không nói ra nhưng trong thâm tâm tôi luôn biết ơn rằng, tôi còn sống, đang hưởng độc lập và được tiếp tục tham gia cách mạng, được nhìn thấy đất nước được tự do … hạnh phúc hơn là những anh, chị, em, đồng chí đã hy sinh xương máu để chúng ta có được nền độc lập tự do như ngày hôm nay “nguyên Phó Chủ tịch nước xúc động nói.

Tiễn chúng tôi ra cửa, bà Trương Mỹ Hoa vừa kịp ra sân bay. Trước khi lên xe, thấy mắt chúng tôi không rời bước chân của người phụ nữ, cô ấy ngoái lại và cười thật gần: “Các bạn đang nghĩ, tại sao mình làm nhiều vậy, nhiều quá phải không? Nhiều người hỏi quá. Phải làm, phải nỗ lực hết mình, thay vì những đồng đội khác đã hy sinh, hãy làm vì niềm hạnh phúc khi chứng kiến ​​chiến thắng của mình. . quốc gia”.