Vào rừng tìm sâu

Mồng tơi (hay còn gọi là chả rồng) là món ăn đặc sản của người dân các tỉnh miền núi phía Bắc nói chung và Yên Bái nói riêng. Cổ trướng thường gặp nhất vào khoảng thời gian từ tháng 7 đến tháng 10 hàng năm.

Vào mùa sâu, người Tày ở huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái thường rủ nhau vào rừng tìm thức ăn. Sâu bướm măng tây là ấu trùng của một số loại bọ cánh cứng, chúng thường làm tổ trong thân của cây măng tây và ăn chất dinh dưỡng trong thân cây cho đến khi thân cây bị thối rữa.

Anh Hoàng Quốc Thịnh (bản Mỗ, xã Thượng Bằng La, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái) cho biết, thường vào khoảng tháng 2, tháng 3 trong năm, người dân sẽ vào rừng tìm chặt cây sưa. Cây Bàng (một loại cây cùng họ với cây dừa, chứa nhiều tinh bột bên trong) xuống.

Với những cây thấp, bà con chỉ cần đốn hạ. Còn đối với những cây cao, bà con cần chặt cây thành từng khúc khoảng 2m rồi khoan lỗ nhỏ ở hai đầu.

Khi cây được hạ xuống từ 15 đến 30 ngày là thời điểm thích hợp để bọ đục lỗ và đẻ trứng. Trong thời gian khoảng 1 – 2 tháng, thức ăn của sâu non sẽ là lõi và chồi ở thân cây.

“Sâu non khi lớn lên biến thành cỏ dại nhưng nếu không khai thác đúng thời điểm sẽ bị già và bay mất”, ông Thịnh nói.

Nên chọn những cây đã già, có nhiều bột để chặt sẽ thu hút nhiều bọ cánh cứng đến đẻ trứng.

Theo kinh nghiệm của người dân, muốn biết cây có nhiều sâu hay không, đã bị khai thác hay chưa thì dùng dao hoặc gậy gõ vào thân cây. Nếu thấy thân cây phát ra tiếng rộp rộp tức là cây có nhiều sâu, có thể khai thác được. Thông thường, măng tây sẽ cho sâu hơn vì thân to, cao và có nhiều bột từ gốc đến ngọn.

Để bắt sâu, người dân phải dùng dao hoặc rìu cắt vỏ cây rồi gắp từng con sâu bên trong. Dịch cổ trướng sau khi lấy ra khỏi thân cây có thể sống được vài giờ trong điều kiện bình thường.

Để sâu không cắn nhau chết, nên cho một ít mùn vào thùng để sâu không hoảng sợ với ánh sáng.

Thật khó để mua sâu bằng tiền

Sâu sau khi được cắt bỏ cuống được đem về ngâm nước, rửa sạch rồi chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn khác nhau như: Hoa chuối xào, xào măng chua, xào gừng, nướng … Hay với nhiều món ăn. Người ta còn có sở thích ăn tương ớt và ăn sống.

Những con cá kèo ngon, chất lượng là những con to, tròn, màu vàng trong, sau khi chế biến, thân giun vẫn còn phồng, không bị dẹt.

Ngải cồng cộc khi ăn có vị ngọt, thơm, béo ngậy do chứa nhiều chất đạm. Đây không chỉ là món ăn hấp dẫn của người dân địa phương mà còn làm mê mẩn biết bao thực khách khi có dịp đến với nơi đây.

Hiện nay, trùn quế đang được nhiều người săn lùng vì đây là loại đặc sản quý hiếm. Ngoài việc bắt sâu róm về ăn, người dân nơi đây còn bán cho người dân trong vùng với giá rất cao từ 300.000 – 350.000 đồng / kg. Khi đến các nhà hàng, giá chùm ruột có thể tăng gấp nhiều lần.

Tuy nhiên, không dễ lấy sâu, số lượng ít nên khách muốn mua phải đặt trước, có tiền cũng không mua.