Vào những ngày nắng nóng nhất, quán nhỏ của dì Liễu (61 tuổi) rất đông khách, hầu hết khách ghé quán phải ăn từ 2 chén trở lên mới “thòm thèm”.
Cứ 8 giờ sáng, không muộn cũng không sớm, dì bắt đầu dọn quán ngay trước hiên nhà (13/91 đường Thạch Hãn, P. Thuận Hòa, TP.Huế). Trước cổng treo một tấm biển nhỏ, nhìn vào bên trong sẽ thấy dì Liễu đang ngồi trong một góc, phía trước bày các nguyên liệu để bán, ngoài sân còn có 7-10 chiếc ghế nhỏ cho khách ngồi ăn. Thường thì quán bán đến 6h chiều nhưng có khi đến 5h chiều đã bán hết sạch.
Quán Thạch Xá là “niềm thương mến” của bao thế hệ học trò
Khách quen của dì Liễu chủ yếu là người dân sống cùng khu vực, học sinh, sinh viên đang theo học tại Đại học Huế. Mỗi khi có khách vào ăn, đôi bàn tay của dì lại thoăn thoắt, thoăn thoắt cắt từng viên thạch to mịn và “lòe loẹt” thành những miếng vuông nhỏ vừa ăn. Một ly thạch hoàn hảo bao gồm một ít thạch, đường cát, nước đường trộn đều, nước cốt dừa và trà xanh đánh nhuyễn, thêm một chút đá, khuấy đều khi ăn.
Tất cả hòa quyện với nhau thành một thứ thạch vô cùng hấp dẫn, chỉ nhìn thôi đã muốn thưởng thức ngay rồi.
Giá một ly thạch của dì Liễu rất rẻ, chỉ 5.000 đồng / ly, giữa thời buổi giá cả tăng cao nhưng cô vẫn cố gắng không tăng giá. Theo lời dì Liễu, “dì hạn chế tăng giá vì muốn giữ chân khách quen, bán rẻ lãi ít nhưng khi đông khách thì bán theo số lượng, mọi thứ đều do mình tự làm chứ không mua bên ngoài nên cô ấy đã tiết kiệm tiền., có vẻ như một từ tốt ”.
“Công việc buôn bán gánh vác thì dễ, nhưng buôn bán có khi trời nắng nóng, bản thân mình cũng có lúc mệt mỏi, gặp phải những khách hàng khó tính thì có khi họ cau có hay nói vài câu khó chịu đấy cô ạ. Nhưng sau cái chớp mắt, tôi bình tâm lại để vui vẻ bán hàng, có như vậy khách mới ghé qua lâu dần thành khách quen ”, dì Liễu kể.
Chỉ với một ly thạch dừa xiêm đơn giản, dễ ăn, dễ gây nghiện, quán chè thạch này đã là địa chỉ quen thuộc của người dân cố đô, đặc biệt đây còn là địa điểm yêu thích của nhiều sinh viên xa quê. Theo học tại Đại học Huế. Sức hút của thạch rau câu Dì Liễu không đơn giản chỉ bởi hương vị thơm ngon trứ danh mà chỉ với vài nghìn trên tay là có thể “giải khát” ngay.
Xông vào quán ăn vài cốc thạch đã trở thành thói quen của nhiều người.
Chị Phạm Ngọc (cựu học sinh trường Bùi Thị Xuân) chia sẻ “Mình đã ăn thạch cô Liễu từ ly chỉ 500 đồng, trước khi sang Nhật phải ghé quán 5 ly một lần”.
Giữ tấm thạch bản truyền thống ở giữa hiện đại
Thạch Xá (ở các vùng miền khác gọi là xuxa, sương sa), đây là một loại chè bao gồm: thạch, nước cốt dừa đặc, chè đậu xanh đánh nhuyễn, một ít nước đường sánh mịn có màu cánh gián.
Bên cạnh nước cốt dừa đậm đà, béo ngậy, đặc và chất, không bị loãng bằng sữa béo hay sữa tươi… thì đậu xanh được nấu ngọt là bí quyết để cốc thạch của dì Liễu “giữ được phong độ” dù đã trải qua nhiều kinh nghiệm. Sau gần 30 năm, đây là loại thạch được làm từ rong biển tự nhiên.
Dì Liễu chia sẻ: “Mỗi ngày bà dùng vài chục cân rong khô để nấu”.
“Rong biển tự nhiên nấu thành thạch không màu mè và không dai như các loại bột thạch khác nhưng bù lại rất mát, thanh nhiệt và rất tốt cho sức khỏe”. Dì Liễu nói thêm.
Tất cả nguyên liệu đều do dì Liễu làm thủ công. Cô tôi ngày nào cũng dậy sớm chuẩn bị mọi thứ để mở quán lúc 8 giờ phục vụ mọi người.
Để nấu thạch, trước hết bạn phải rửa rong biển thật sạch, loại bỏ các chất bẩn, đất cát bám vào rong biển rồi ngâm với nước lạnh khoảng 4 – 6 tiếng. Sau khi ngâm, bạn tiếp tục rửa rong bằng nước sạch thêm 1 – 2 lần nữa.
Tất cả mọi thứ ở đây đều nguyên bản, không “tân tiến” và thay đổi như các loại chè thạch hiện đại với các loại topping đủ màu sắc rực rỡ, dẻo dai và nhiều hương vị khác nhau. Thạch truyền thống chỉ đơn giản với những miếng thạch màu vàng đục, “phảng phất vị biển”, ăn vào sẽ có cảm giác mềm, giòn, hơi dai, vị ngọt thanh của nước đường hòa quyện với nước cốt dừa sẽ “chiều lòng” vị giác của những thực khách khó tính nhất.
Ngày nay, từ những sáng tạo mới lạ và hợp khẩu vị của mỗi người, nhiều loại thức uống giải khát hiện đại đã xuất hiện. Những món ăn này được biến tấu mới lạ, cầu kỳ và được nấu từ bột thạch có sẵn, kết hợp với bột béo, sữa tươi, trái cây … để tạo thành những cốc thạch nhiều màu sắc, vô cùng đẹp mắt. , hấp dẫn và mời gọi.
Tuy nhiên, những cốc thạch làm từ rong biển tự nhiên vẫn là món ăn vặt tuổi thơ của thế hệ 8x, 9x… gợi nhớ những ngày hè oi bức, lũ trẻ đến gánh hàng rong của các dì. , quý cô cho ăn 2-3 cốc thạch cho đỡ “khát”.
Dì Liễu bán thạch quanh năm, vào cả mùa mưa và nắng, bạn sẽ bắt gặp quán nhỏ của bà trước hiên nhà. Mùa hè thì bán chạy hơn, mùa mưa lạnh thì mình bớt làm và đóng cửa hàng sớm hơn một chút. Vì vậy, sinh viên có thể tham quan vào bất kỳ mùa nào.
Món thạch đơn giản của quán dì Liễu được nấu theo công thức nguyên bản và cách làm thủ công. Nếu nói về “tên tuổi” thì không thể so với chè gia truyền hay chè cung đình Huế, nhưng nói về thâm niên với những quán thạch hiện đại thì dì cũng thuộc dạng “lão làng”.