Cá linh non và hoa giấy dân dã là đặc sản mùa nước nổi miền Tây – Ảnh: ĐẶNG TUYẾT
Mùa lũ đã trở thành ký ức ăn sâu vào bao thế hệ người dân miền Tây. Mùa nước nổi gắn liền với nét văn hóa đặc trưng của người dân Nam Bộ từ ăn, ngủ, sinh hoạt, lên xuống theo con nước.
Ngư dân vùng đầu nguồn sông Tiền, sông Hậu của hai tỉnh An Giang và Đồng Tháp đánh bắt rất thành thạo nhiều loại thủy sản, đặc biệt là cá linh “vớt” luồng cá. Khoảng đầu tháng 8 âm lịch, trên cánh đồng nào cũng xuất hiện những con cá con to bằng đầu đũa.
Cá linh non nấu món gì cũng ngon. Thịt ngọt, mềm, ăn hết đầu và xương. Bữa cơm gia đình của người dân miền Tây chỉ xoay quanh các món: canh chua, lẩu mắm, kho tộ, kho tiêu, chiên bột … chỉ có cá Linh.
Một mâm cơm với canh chua bông điên điển, cá kho tiêu và nước mắm ớt – Ảnh: ĐẶNG TUYẾT
Một ngày về lại mảnh đất biên giới An Phú, nơi đầu nguồn An Giang, tôi có dịp ghé thăm nhà chú Tư, một ngư dân có hơn 30 năm làm nghề chài lưới. Lô cá bớp vừa đổ vào ruộng đã mang về hơn 2kg cá các loại, trong đó có khoảng 1kg linh chi non.
Lúc này cá linh non chạy loạn xạ. Chú Tư lấy dao lam rạch nhẹ bụng cá, dùng tay ấn nhẹ, ruột tuôn ra. Thành thạo lắm, chưa đầy 30 phút là đã xong rổ cá linh tươi rói chờ nhà bếp.
Con của chú Tư bị ngã, sau đó ra đồng hái bông điên điển, nhổ một nắm củ sen đem về nhà. Bồ công anh mọc rải rác ở ruộng, hái hai cây là đủ nấu canh, mùa này muốn ăn thì có thể đi xuồng ra hái, ngoài chợ bán khoảng 60.000 đồng / kg.
Cô Tư dùng hơn 500g cá Linh nấu canh chua, 200g kho tiêu, 300g còn lại đem xào bột cho đậm đà. Chiều muộn, cả nhà quây quần bên mâm cơm đậm đà hương vị đồng quê.
Món cá linh nấu canh chua rất khó chiều lòng thực khách. Vì cả cá, bông điển, củ sen đều cần được đưa từ ruộng về, nấu chín ăn ngay để giữ được vị ngọt thanh khiết. Nếu để qua đêm, hoa sẽ héo, ngón sen bị dai, cá bị nhũn …
Cận cảnh tô canh chua cá linh, củ sen chấm với chén nước mắm ớt đặc biệt – Ảnh: ĐẶNG TÚ
Bát canh chua cá linh và củ sen đậm đà vị chua của me, quyện với chút cay nồng của ớt, dậy mùi thơm của quế sau khi hái vào mùa hè … Nước chấm cũng chính là cá linh. nước sốt đã được ủ từ nhiều mùa trước đó. , nấu dần năm này qua năm khác, với độ mặn vừa phải và hương vị đặc trưng.
Bát bánh canh nóng hổi, khói còn nghi ngút, gắp đũa đầy cá linh với một nhúm bông điên điển chấm nước mắm ớt, ngon khó tả, thơm ngon, ngoáy miệng. Canh chua phải ăn với cá kho tộ, thay bằng cá kho tiêu cũng rất bắt cơm.
Khi ăn cá chiên bột sẽ không ngon – Ảnh “ĐẶNG TUYẾT
Chưa hết, nhóm cá viên chiên bột vàng giòn được bày ra đĩa lớn. Rau ăn kèm cũng phong phú không kém xà lách, rau thơm, xà lách, dưa leo và bạc hà. Cách ăn chả cá khá giống với cách ăn bánh xèo nên các loại rau củ cũng tương tự như vậy.
Nắm lá đinh lăng rồi xếp tất cả các loại rau còn lại lên trên, gắp một miếng chả cá xếp vào đĩa rồi cuộn lại chấm với nước mắm chua ngọt. Vị chát nhẹ của lá lốt tạo cảm giác lạ miệng, khách phương xa ăn vài lần rồi mới nhớ, hương vị cũng không khác bánh xèo là mấy. Cùng một loại bột, cùng một loại rau củ, nhưng đặc biệt hơn là có phần cá mềm, ngọt và thơm nhẹ, ăn nhiều không ngán.
Bữa cơm đơn sơ của người miền Tây chỉ có món cá kho tộ nhưng đầy màu sắc và thơm ngon. “Nước đã tràn ruộng, con cá linh non cũng vừa miệng. Nhỡ lỡ thì không sao, con cá linh già bằng ngón tay cái (cách gọi của người miền Tây) nướng với lá lốt, om với mía lau, mắm ruốc… cũng ngon không kém ”, anh Tú nói.
Ngư dân miền Tây nhớ lũ, săn cá linh