Món quà chung cho các em nhỏ

Nhắc đến Xuân Quỳnh, người đọc thường nhớ đến một nữ thi sĩ với những vần thơ tình nồng nàn, tha thiết, với “Khoảng trời xanh riêng mỗi người”, chúng ta sẽ được tiếp cận với di sản văn chương trọn vẹn của Xuân Quỳnh với mảng đề tài viết cho thiếu nhi mà cô gửi gắm tình yêu và sự nhiệt tình sáng tạo của cô ấy.

Tác phẩm “Khoảng trời xanh của mỗi người” góp phần hoàn thiện bức chân dung văn học của nhà thơ Xuân Quỳnh

Với Xuân Quỳnh, viết cho thiếu nhi trước hết là viết cho bạn, viết cho bạn, viết về bạn. Những sáng tạo đó đã trở thành một món quà chung cho lũ trẻ.

“Bầu trời xanh của mỗi người” gồm 3 phần: phần ngoại truyện với 16 truyện ngắn, phần thơ gồm 20 bài thơ và phần phụ lục rất đặc sắc với các sáng tác của Mị – Lưu Quỳnh Thơ và các bài viết về cô. con của những người thân yêu.

Xuân Quỳnh hợp với câu “Văn là người”, trước hết ở Xuân Quỳnh trong cả cuộc đời và văn chương đó là tình yêu, là sự dâng hiến trọn vẹn cho tình yêu và người yêu. Vũ trụ của Xuân Quỳnh xoay quanh những người cô yêu thương. Khi đã là người yêu, khi đã làm vợ, làm mẹ, tình yêu ấy trong chị vẫn dạt dào.

Xuân Quỳnh được nhiều người biết đến với những bài thơ tình, nhưng viết cho thiếu nhi lại là một chủ đề lớn trong sự nghiệp của bà. Xuân Quỳnh viết rất nhiều cho thiếu nhi và cô đã thử nghiệm đủ thể loại truyện cổ tích, văn học dân gian, ca dao, thơ, truyện. Viết cho thiếu nhi, Xuân Quỳnh đặt mình vào vị trí của trẻ thơ để từ đó thấy được vẻ đẹp ngộ nghĩnh, nên thơ, đẹp đẽ của những điều bình dị đời thường.

Xuân Quỳnh dựa vào truyện cổ tích dân gian và thế giới văn học dân gian để học cách nói chuyện với trẻ. Vốn dân gian qua Xuân Quỳnh không chỉ phong phú hơn về ngôn ngữ, linh hoạt hơn trong cách kể mà còn là nơi cô gửi gắm những bài học về tình yêu thương. Xuân Quỳnh như một người mẹ nhân hậu, không bao giờ mắc sai lầm, cô tin vào bản năng nhân hậu của trẻ thơ.

Vì vậy, con cá chuối của Xuân Quỳnh không ích kỉ, vô tâm trước sự hi sinh của mẹ. Các chàng trai, cô gái “hiểu chuyện” trong “Cô giáo dạy vẽ”, “Người làm đồ chơi”, “Đứa trẻ nhút nhát”, “Ngôi sao của Hoàn”…

Các nhân vật trong truyện ngắn của Xuân Quỳnh đều là những người rất gần gũi: Ông nội, ông ngoại, bà ngoại, cô giáo, bà cụ, chú hề… bối cảnh cũng thu gọn trong tầm quan sát của trẻ thơ. .

Với truyện, Xuân Quỳnh thể hiện khả năng quan sát tỉ mỉ, tinh tế, đọc từ bên ngoài cái sâu thẳm bên trong, chắt lọc để thấy được những tầng sâu, ẩn khuất. Qua mỗi câu chuyện, Xuân Quỳnh gửi gắm những hạt giống yêu thương vào tâm hồn non nớt của các em nhỏ, hướng các em sống sâu sắc hơn, có trách nhiệm hơn với những người xung quanh.

Góp phần hoàn thiện chân dung văn học Xuân Quỳnh

Nhà thơ, Tiến sĩ Giáo dục Nguyễn Thụy Anh đã nhận xét rằng: “Phẩm chất thơ ở người phụ nữ Xuân Quỳnh tồn tại mạnh mẽ bên cạnh bản năng làm mẹ để tạo nên những vần thơ bay bổng, tài hoa, chan chứa tình yêu mà không giản dị, không chân thực khắc họa cuộc đời”. 20 bài thơ đặc sắc được chọn trong “Bầu trời xanh của mỗi người” là 20 câu thơ cười khúc khích, ngập tràn hạnh phúc của hai mẹ con.

Vũ trụ của thơ mẹ và con chứa chan sự tò mò, niềm vui, tình yêu thương con của Xuân Quỳnh và tình mẹ con Quỳnh. Có nhiều bài đã được nhiều thế hệ độc giả thuộc lòng như: “Truyện cổ tích về loài người”, “Bầu trời trong quả trứng”, “Tiếng gà trưa”…

Xuân Quỳnh đã cống hiến cả cuộc đời và sáng tạo nghệ thuật. Nhà nghiên cứu văn học Lưu Khánh Thơ chia sẻ: Bé Mi tên khai sinh là Lưu Quỳnh Thơ, do ông nội của Mị (nhà viết kịch Lưu Quang Thuận) đặt với ý nghĩa: Trạng Quỳnh. Trải qua bao thăng trầm của cuộc đời, có lẽ Xuân Quỳnh đã được hưởng hạnh phúc trọn vẹn nhất là làm mẹ của Mị – một chàng trai tài hoa.

Bé Mi đã cùng bố mẹ đi một chặng đường ngắn ngủi nhưng trọn vẹn trong tình yêu thương, tiếc thương của những người ở lại. Trong tuyển tập mừng sinh nhật lần thứ 80 của Xuân Quỳnh, “Trời xanh của ai” dành một phần trang trọng để tưởng nhớ chị Mi của mẹ Quỳnh. Trong đó, độc giả sẽ được đọc những bài thơ, truyện ngắn của Lưu Quỳnh Thơ.

Ngoài thơ của mẹ Quỳnh còn có bài thơ của bố cô Vũ (Lưu Quang Vũ), nhà văn Tô Hoài kể về những kỷ niệm của mình với cậu bé Mị thích chơi tem. Những người thân trong gia đình chị Lưu Khánh Thơ, anh Lưu Tuấn Anh … đã viết về Mi.

“Bầu trời xanh của mỗi người” là dấu mốc kỷ niệm 80 năm ngày sinh nhà thơ Xuân Quỳnh. Với việc tuyển chọn những tác phẩm của Xuân Quỳnh dành cho thiếu nhi, cuốn sách góp phần hoàn thiện chân dung văn học Xuân Quỳnh, nhắc lại những cống hiến của bà cho nền văn học thiếu nhi.

“Bầu trời xanh của mỗi người” để lại dấu ấn nghệ thuật với hơn 40 bức tranh màu tuyệt đẹp của họa sĩ Vũ Xuân Hoan. Mỗi bức tranh là một cuộc đối thoại giữa họa sĩ và tác giả, những ý tưởng trong truyện, thơ của Xuân Quỳnh tiếp tục được người nghệ sĩ sáng tạo thành những hình khối.

Từng trang sách “Bầu trời xanh của mọi người” đều được chăm chút tỉ mỉ với những phần viết tay như tên sách, tên truyện, tên bài thơ, từng khoảng dừng, nghỉ cho ánh mắt và cảm xúc, tất cả đều được đội ngũ thiết kế cân nhắc kỹ lưỡng.

Cuốn sách “Bầu trời xanh của mỗi người” là lời tri ân dành cho Xuân Quỳnh nói riêng và những ai yêu mến Xuân Quỳnh và vẻ đẹp của nền văn học nước nhà nói chung.

Với “Bầu trời xanh của mỗi người”, độc giả chỉ được nhìn thấy bầu trời xanh của Xuân Quỳnh và các con. Khoảng trời xanh riêng của nhà thơ nay gửi đến mọi người.