• Thu. Mar 28th, 2024

Team Music

Tin tức âm nhạc giải trí mới hot nhất

Những người lưu giữ nét đẹp của đồ chơi Trung thu truyền thống

ByBich Ngoc

Jan 29, 2023
Rate this post

Không khí Tết Trung thu đã lan tỏa khắp phố phường Hà Nội. Các trò chơi dân gian, đồ chơi, mâm cỗ Trung thu chuẩn “chất xưa” đang chiếm lĩnh thị trường. Có dịp đến phố Hàng Mã (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) những ngày này, bạn có thể nhận ra một sự thay đổi, đó là đồ chơi Trung thu truyền thống cho trẻ nhỏ được bày bán nhiều hơn. Trong đó phải kể đến mặt nạ mache.

Những chiếc mặt nạ giấy bồi từng là món đồ chơi rất được ưa chuộng của trẻ em Hà Thành mỗi dịp Trung thu về. Đến nay, cuộc sống nhiều thay đổi khiến những chiếc mặt nạ dao rựa dần mai một. Hiện vợ chồng nghệ nhân Nguyễn Văn Hòa và nghệ nhân Đặng Hương Lan (phố Hàng Than, quận Hoàn Kiếm) là những nghệ nhân cuối cùng ở Hà Nội còn làm món đồ chơi này.

Những người lưu giữ nét đẹp của đồ chơi Trung thu truyền thống
Nghệ nhân Nguyễn Văn Hòa giới thiệu nghề làm mặt nạ mã tấu tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam nhân dịp Tết Trung thu (Ảnh: Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam).

Hơn 40 năm, ông Hòa, bà Lan vẫn giữ nghề truyền thống của ông cha để lại. Đó chính là tạo ra những chiếc mặt nạ mach mang những giá trị nguyên bản, giản dị và mộc mạc nhất của đồ chơi Tết Trung thu.

“Trước đây, khi mặt nạ Trung Quốc du nhập vào đây, mặt nạ giấy của chúng tôi không còn được nhiều người ưa chuộng. Không bán được hàng khiến ai cũng chán nản, bỏ nghề dần, chỉ có gia đình tôi là vẫn cố gắng vượt qua. Chúng tôi cũng phải rất vất vả mới giữ được nghề truyền thống của mình cho đến tận bây giờ ”, ông Hòa nhớ lại.

Bên cạnh chiếc mặt nạ rươi thì lồng đèn cũng là một món đồ chơi giản dị, gần gũi với tuổi thơ của bao thế hệ mỗi dịp Tết Trung thu tháng tám. Đến nay, bên cạnh những món đồ chơi hiện đại, sự góp mặt của những chiếc đèn kéo quân được làm thủ công, tinh xảo vẫn có sức hút đặc biệt.

Nghệ nhân Nguyễn Văn Quyền (xã Cao Viên, huyện Thanh Oai, Hà Nội) năm nay đã ngoài 80 tuổi nhưng vẫn miệt mài với nghề làm lồng đèn. Anh Quyền bắt đầu làm đèn từ năm 6 tuổi do được ông và cha truyền dạy. Và như một cơ duyên để thành nghề, nghề đã đồng hành cùng anh Quyền và gia đình gần suốt cuộc đời.

Đèn kéo quân được làm khá công phu và tỉ mỉ, phải mất 8 tiếng đồng hồ mới hoàn thành. Nguyên liệu làm đèn cũng phải chọn lựa kỹ càng, phải dùng loại tre “bánh tét”, sau đó phơi khô, ngâm nước. Giấy làm đèn là giấy dó, giấy nến để hình ảnh được rõ nét. Bên trong đèn, chính giữa là một trục đứng làm bằng thanh tre, vót tròn, ghim hai cây kim nhọn ở hai đầu. Xung quanh trục đèn là các trụ giấy có hình người, động vật, phong cảnh… được xếp và buộc thành nhiều tầng gọi là tầng đèn. Để đèn có nhiều hình dáng phong phú, người ta lồng, cắt dán lên đến bốn, năm tầng.

Nghệ nhân Nguyễn Văn Quyền cho biết, do được làm thủ công tỉ mỉ, khó sản xuất hàng loạt như nhiều loại đồ chơi điện tử nên hiệu quả kinh tế không cao. Từ lâu, chiếc đèn kéo quân đã bị lãng quên, trẻ em có nhiều thú vui khác với những món đồ chơi hấp dẫn hay những thiết bị công nghệ, chúng khó lòng say mê với những món đồ chơi dân gian truyền thống mà vẹn toàn. tất cả đều được làm thủ công.

“Tôi rất phấn khởi khi thời gian gần đây, Nhà nước rất quan tâm đến việc bảo tồn và phát triển các trò chơi dân gian. Cùng với đó, niềm đam mê đồ chơi truyền thống trong cộng đồng cũng phần nào được đánh thức. Nhờ vậy, lượng người đến đặt mua đèn kéo quân ngày càng đông ”, chị Quyên cho biết.

Những người lưu giữ nét đẹp của đồ chơi Trung thu truyền thống
Nghệ nhân Nguyễn Văn Quyền trò chuyện và dạy các em nhỏ cách làm lồng đèn tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam.

Không chỉ làm đèn ở nhà, anh còn đến các địa điểm văn hóa như Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, Trung tâm Triển lãm Văn hóa Vân Hồ để trò chuyện, dạy cách làm lồng đèn … Lớp 1, lớp 2 mở lớp ngoại khóa để Mr. Cô Quyên có thể dạy và giúp các em biết cách tự làm đồ chơi và hiểu hơn về ý nghĩa sâu xa của đèn kéo quân.

Dù đã hơn 80 tuổi nhưng ông Quyền vẫn chạy xe máy đến bất cứ nơi đâu khi được mời. Anh nói: “Thêm một người biết nữa là cơ hội để bảo tồn văn hóa truyền thống cho thế hệ mai sau và rất vui khi người Việt không quay lưng lại với đồ chơi dân gian truyền thống”.

Không chỉ những nghệ nhân già như ông Hòa, ông Quyền mà đến nay, lớp trẻ cũng đang bắt tay vào khôi phục những nét văn hóa truyền thống. Trong đó, phải kể đến nghệ nhân Đặng Văn Hậu (SN 1985, quê Xuân La, xã Phượng Dực, huyện Phú Xuyên, Hà Nội) – nghệ nhân trẻ tuổi nhất Việt Nam.

Mỗi năm, khi Tết Trung thu đến gần, nghệ nhân Đặng Văn Hậu lại tất bật chuẩn bị cho ra mắt sản phẩm Tò he phục vụ người chơi. Những ngày này, trên phố Hàng Mã (Hà Nội), gian hàng nhỏ của nghệ nhân Đặng Văn Hậu luôn hút khách với những hạt bột được làm tỉ mỉ, công phu và vô cùng đẹp mắt.

Theo nghệ nhân Đặng Văn Hậu, việc bảo tồn và phát triển nghề làm đồ truyền thống của ông đã và đang đứng trước nhiều thách thức, nhất là sự “lên ngôi” của đồ chơi công nghệ. Nhưng với tình yêu và sự đam mê, anh vẫn quyết tâm theo nghề đến cùng.

Năm 2017, anh may mắn khôi phục được nhiều mẫu hạt giống bột cổ, dựa trên tiềm thức còn sót lại của nghệ nhân Trịnh Bách và kỹ thuật điêu luyện của nghệ nhân Đồng Xuân, Phạm Nguyệt Ánh. Đến nay, tất cả những hình tượng con vật bằng bột như: Nghê châu, sư tử tú cầu, cá vàng, lục súc, con giống ở Huế… đều được ông phục dựng gần như đầy đủ.

Những người lưu giữ nét đẹp của đồ chơi Trung thu truyền thống
Những ngày này, trên phố Hàng Mã (Hà Nội), gian hàng nhỏ của nghệ nhân Đặng Văn Hậu luôn hút khách với những hạt bột được làm tỉ mỉ, công phu và vô cùng đẹp mắt.

Gần 20 năm gắn bó với nghề làm tò he, nghệ nhân trẻ Đặng Văn Hậu đã có nhiều đóng góp quan trọng trong việc bảo tồn, giới thiệu, quảng bá và phát triển nghề truyền thống của quê hương. Trong số những món đồ chơi trung thu hiện đại, con giống bột mang một vẻ đẹp đơn giản nhưng không kém phần độc đáo.

Đặc biệt, sự quan tâm và yêu mến của các cầu thủ là thành quả xứng đáng cho những nỗ lực không ngừng nghỉ của chàng nghệ sĩ trẻ. Đồng thời, đó cũng là động lực để anh tiếp tục hành trình khôi phục và khẳng định vị thế nghề truyền thống của mình.

Một mùa Trung thu nữa đã đến, đèn ông sao, đồ chơi Trung thu truyền thống được bày bán khắp các con phố. Mong rằng với tâm huyết của những người vẫn đang miệt mài giữ ngọn lửa yêu thương với những giá trị truyền thống của Tết Trung thu, các thế hệ trẻ sẽ luôn biết giữ gìn và phát huy những giá trị cao đẹp đó.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *