Quả thật, vào mùa nước nổi, thiên nhiên bỗng dịu dàng và ưu ái cho người dân quê tôi những đặc sản vô cùng phong phú. Một trong những loại rau dân dã, rất đặc trưng cho vùng Đồng Tháp Mười chính là rau dớn. Bao nhiêu năm xa làng, về quê, nhìn những hàng rau mọc dày trong lá dừa, gốc tràm ven sông dài, lòng tôi trào dâng nỗi nhớ quê hương da diết.

Thoạt nhìn, nó giống như một chiếc chiếu cuốn

Rau câu hay còn gọi là rau chạy nụ, mọc quanh năm ở bờ ruộng, ven ruộng, không vụ mùa. Nó có hình dáng rất lạ, thân mảnh, chồi non xoăn và uốn cong, thoạt nhìn giống như một chiếc chiếu cuốn, thân dài ra như rễ. Phần ngon nhất của rau là phần đọt non. Vị của loại rau này thiên về vị đắng nhưng nếu nhai kỹ sẽ thấy dư vị ngọt ngào, khi chế biến thành món ăn sẽ mang đến hương vị không lẫn vào đâu được.

Rau cũng có nhiều loại khác nhau, nếu là rau dại mọc trên rừng thì toàn thân sẽ có màu xanh pha chút hồng tươi, hoặc hồng đậm. Còn những loại rau vườn mọc tự nhiên ở những nơi ven mương, vách tre, thường có thân to và tròn hơn những loại rau mọc trong rừng. Nhờ bộ rễ hút nước mạnh nên rau đặc biệt dễ thích nghi và dễ sinh trưởng trên vùng đất nhiễm chua ở Đồng Tháp Mười quê tôi. Sau này lớn lên, có dịp đi qua nhiều vùng đất, tôi được biết không chỉ người Việt Nam mà nhiều cộng đồng dân cư ở Đông Nam Á, cũng chọn ăn loại rau dân dã này. Ở Indonesia, người ta gọi nó là “kalakai”, với niềm tin rằng loại rau dương xỉ này cực tốt cho sức khỏe, chứa nhiều sắt nên có khả năng chữa nhiều bệnh ngoài da, sốt rét. góp phần duy trì tuổi thanh xuân của mọi người.

Ở làng tôi ngày xưa, người ta thường chọn cách ngắt búp và buổi sáng, vì sau một đêm mưa, những búp non hấp thụ tinh hoa của đất trời, căng tròn, bóng và mát. Theo mẹ, đây cũng là thời điểm ra nụ đẹp nhất, không bị héo như lúc xế chiều. Hồi nhỏ, mới hơn 10 tuổi, tôi xách chiếc thúng vào sâu trong rừng tràm bên kia sông hái rau. Ngày ấy, ở làng tôi, chỉ cần chịu khó nhìn thôi là bạn sẽ thấy loại rau này mọc nhan nhản, thân cây to tròn, trôi nổi khắp nơi. Vào mùa mưa, đặc biệt rau sẽ non, vừa thơm ngon lại không có vị chát như lúc trời nắng nóng.

Tuy nhiên, vì chúng tôi trồng ở nơi ẩm thấp, cũng có nhiều rắn nên lũ trẻ chúng tôi luôn được người lớn nhắc nhở đề phòng khi hái đọt non, tránh những con rắn ẩn nấp có thể làm phiền. lao ra bất cứ lúc nào. Tuy nhiên, những đứa trẻ như chúng tôi thời đó vẫn rất thích hái trái bòn bon vì mê cái dáng cong cong như dấu hỏi của loại cây này. Thậm chí, có người còn dùng nó để chơi chọi gà mỗi khi có dịp tụ tập dưới lũy tre làng.

\N

Điểm đặc biệt của cây nho là ngoài phần nụ ăn được thì cây nho còn mang lại nhiều công dụng hữu ích cho con người. Thân cây dài (10 – 20 mét) bền và rất dai, chịu được lâu trong nước nên thường được dùng làm dây bện, giăng bẫy, dây câu, dây chống mặn.

Súp đặc

Cha tôi thường đi dọc rừng tràm, tìm những cây vông già, chặt thành từng khúc tùy ý, đem phơi khô, bó thành từng bó để dành. Cũng chính vì công việc chính của ông cha ta là đánh bắt cá nên dây câu trở thành vật liệu vô cùng hữu ích để bện nơ, làm lồng đèn,… Ngoài ra, dây câu còn được người dân miền sông nước dùng để lợp mái. nhà, hay tiết kiệm buộc giàn, tay đòn tránh bão rất chắc, vì dây khi canh nước còn rất dẻo. Sau này, khi ngành du lịch dần phát triển, nhiều người dân làng tôi cũng tận dụng những sợi dây thừng cũ để làm đồ mỹ nghệ và bán cho du khách như một cách để quảng bá đặc sản quê hương.

Mùa lũ nhớ quê xưa, thèm món cá rô nấu đọt choại. Vào những ngày mưa, cá tuyết thường béo, nấu với rau sống sẽ cho một món canh đầy đặn, vị ngọt thanh, làm hài lòng người ăn. Ngoài món canh chua, mẹ tôi cũng thường dùng thân cây để nấu canh rau ngót. Bạn có cần chi nhiều không, chỉ cần thêm mớ rau chùm ngây, nhúm càng cua ngoài vườn, thêm ít tôm đất tươi, vậy là đủ cho một nồi canh rau xanh, nước trong, mát lạnh.

Cũng có khi bố không câu được nhiều cá, mẹ gắp ngay đọt choại chấm với nước tương hoặc nước mắm nêm chút ớt tươi. Chỉ cần thêm một nồi gạo, tận dụng thêm nước luộc rau, thêm chút muối, bột ngọt làm canh là cả nhà đã có một bữa cơm giản dị mà tràn đầy hạnh phúc. Vừa ăn vừa nhìn ra dòng sông đầy nắng sau nhà, thoang thoảng nghe tiếng hò của mấy cô bán hàng vang vọng trên sông, lòng ứa nước mắt.