Có một điều tuyệt vời nằm giữa làng trung du Đại Bình đẹp như tranh vẽ thuộc xã Quế Trung, huyện Quế Sơn (tỉnh Quảng Nam) hiền hòa quanh năm cây trái ngọt lành lại là một khu rừng nguyên sinh với hàng trăm loại cây. những cây gỗ quý vươn lên trời xanh để uống ánh nắng.

Phó Chủ tịch UBND xã Ninh Phước (huyện Nông Sơn) Võ Thị Hậu (Giữa) Trồng cây trong rừng Cấm Đại Bình với tâm nguyện “Trước khi đốn hạ trồng cây”. Ảnh: NHƯ HẠNH

1. Con đường dẫn vào Cấm (tiếng địa phương có nghĩa là rừng) nay đã được bê tông hóa mới mẻ, khiến bức tranh phong cảnh làng quê thêm nét vẽ mềm mại giữa nền xanh của núi rừng trung du, người ta chỉ cần vài giọt là có thể cảm nhận được. đi xe máy vài phút là đến bìa rừng, thay vì đi bộ cả tiếng đồng hồ như mấy chục năm trước. Chúng tôi để xe máy bên vệ đường, đi vào con đường nhỏ ngoằn ngoèo dẫn vào Tử Cấm đầy hoa mua, hoa linh lan tím. Mới đi được vài bước nhưng không khí như nhẹ hẳn đi. Tiếng chim chào mào ríu rít cùng bầu bạn trên những ngọn cây Huyền, Chò, Giáng hương… phủ đầy dây leo khiến du khách như lạc vào cõi bồng lai tiên cảnh.

Ông Trần Kim Hùng, nguyên Trưởng thôn Đại Bình, tuy tuổi đời chỉ là con cháu so với các bô lão ở làng bên kia sông Thu Bồn nhưng ông được xem là người biết chuyện làng, chuyện bản, người đi rừng. sự bảo vệ. Cấm, vừa đi vừa mời kể chuyện: “Ở đây không ai biết chính xác vùng Cẩm nu có bao nhiêu tuổi. Tôi chỉ biết rằng từ khi tôi sinh ra và lớn lên, rừng đã có rồi. Mỗi khi mùa lũ về, nước sông Thu Bồn cuồn cuộn như muốn nhấn chìm cả làng. Lúc đó, Bản như một ngôi nhà trên cao để người dân chạy lũ. Trước đây, người dân cũng làm chuồng trại cho trâu, bò trong rừng rất nhiều, đề phòng nửa đêm nước lên đột ngột thì gia súc vẫn có nơi tránh bão an toàn. Nay có chủ trương bảo vệ Tử Cấm nên người dân dời chuồng trâu, chuồng bò ra đồng.

Đối với dân làng Đại Bình, tấm Cám được coi là báu vật do tổ tiên xây dựng và lưu truyền cho hậu thế. Từ trên cao nhìn xuống, Bản như một bức bình phong với chiếc rương lớn che chở cho buôn làng mỗi khi mưa to gió lớn. Hệ thống cây rừng lớn nhỏ đan xen, dây leo rậm rạp như chiếc máy điều hòa khổng lồ tạo nên khí hậu mát mẻ cho bản làng trong điều kiện trái đất ngày càng nóng lên như hiện nay. Hơn ai hết, người dân trong làng hiểu rằng, ngoài nguồn nước ngầm của sông Thu Bồn cung cấp độ ẩm cho đất thì rừng Cấm chính là “chiếc máy điều hòa” sinh thái quý giá của làng.

Đứng dưới những tán cây rừng xanh mướt, cành lá đan xen, bầu trời hiện ra trên đầu là những ô nhỏ màu xanh, chỉ tay về dãy núi Ngang phía trước, anh Hùng cho biết, dù Đại Bình năm nào cũng “bần thần”. “đón hàng chục cơn bão lũ nhưng bản làng vẫn luôn là chốn bình yên bởi địa thế do trời sắp đặt, mùa mưa gió từ sông Thu Bồn thổi vào làng vốn đã có cây rừng, núi Ngang bao bọc nên chậm lại. rồi yếu dần, lũ lớn chạy lên Cấm đợi nước rút, mùa hè khỏi phải nói, Bản như một chiếc ô xanh khổng lồ đặt giữa làng để che đi cái nắng gay gắt của mùa hè. đề cập đến việc lá trong rừng rụng hàng năm, tạo thành một lớp mùn vừa giữ ẩm cho đất vừa tạo thành nguồn phân bón tự nhiên vô tận…

2. Không người canh giữ, không chế tài, nhưng Cấm vẫn uy nghi tồn tại hàng trăm năm theo kiểu “làng giữa rừng, giữa rừng giữa làng”. Ông Nguyễn Thanh Tuyền, Trưởng thôn kiêm Giám đốc Hợp tác xã (HTX) dịch vụ du lịch nông nghiệp Đại Bình cho biết: “Thực ra năm 2017, thôn đã có bản quy ước bằng giấy trắng, mực đen để bổ sung các quy định. Công ước năm 1988. Trong đó, Điều 16 quy định về bảo vệ và phát triển rừng Cấm. Có lẽ vì hiểu được tác dụng quý giá của rừng Cấm nên mỗi người dân trong thôn đều có ý thức giữ gìn, không xâm phạm, chặt phá cây cối cũng như săn bắt thú… Không chỉ vậy, hàng năm vào các dịp lễ tết. Tết, lễ, chính quyền, hội, đoàn thể đều vận động nhân dân trồng thêm rừng mới ở những bãi đất trống.

Vừa qua, trong khuôn khổ Ngày hội Văn hóa – Du lịch Đại Bình 2022 diễn ra vào trung tuần tháng 8, UBND huyện Nông Sơn đã tổ chức lễ phát động trồng cây tại khu rừng Cấm. Từ cán bộ, công chức đến người dân các nơi đăng ký trồng cây ven đồi vẫn thưa thớt bóng cây. Được sự giúp đỡ của một số anh em thuộc đơn vị “Bảo tồn loài và sinh cảnh voi” thuộc UBND huyện, Phó Chủ tịch UBND xã Ninh Phước (huyện Nông Sơn) Võ Thị Hậu đã trồng cây Dơi xanh; Phó phòng Tài chính – Kế hoạch huyện Nguyễn Thị Bích Phượng chọn trồng cây Lim xanh … Đặc biệt, chị Trần Thị Út – du khách xã Duy Thu, huyện Duy Xuyên nhờ anh em trồng giúp cây. Ơi. “Tôi rất thích ăn quả Ui, dù không phải là dân Nông Sơn nhưng tôi vẫn trồng cây Ouija trong rừng Cấm. Biết rằng sau này có dịp vào Đại Bình hái quả do mình trồng ”, cô vui vẻ cho biết.

Bây giờ mùa thu đang nhẹ nhàng bước qua khu rừng Cấm với những bước chân nhỏ, để lại một thảm lá vàng phủ kín mặt đất. Những cây non vừa trồng sau một tháng đã bắt đầu bén rễ vào đất làng. Để rồi khi lớn lên, mỗi cây không chỉ tham gia bảo vệ xóm làng khỏi thiên tai, hạn hán mà còn làm đẹp thêm cảnh sắc quê hương. Ông Trần Lưu, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông huyện Nông Sơn cho biết, năm ngoái, tại hội thảo giới thiệu tiềm năng du lịch Đại Bình do UBND huyện tổ chức vào cuối tháng 4/2021, nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu khoa học, đã dành nhiều thời gian thảo luận, đánh giá và nhấn mạnh đến việc phát huy tiềm năng thảm thực vật thôn Đại Bình, đặc biệt là rừng Cấm để phát triển sản phẩm du lịch đặc hữu.

Rừng Cấm tuy chỉ có diện tích 11,5 ha nhưng tồn tại rất nhiều loại gỗ nổi tiếng. TRONG ẢNH: Ông Trần Kim Hùng bên cạnh nghề mộc nổi tiếng được gắn biển trắc. Ảnh: NHƯ HẠNH

3. Từ xưa đến nay, người dân Đại Bình luôn tin rằng chính không gian sống xanh và những loại thảo dược quý được hái từ rừng Cấm đã giúp người dân nơi đây sống khỏe và sống lâu hơn. Hôm kia, tôi đến thăm nhà cổ Nguyễn Quốc Tín, kể từ ngày ông nội mất, bà cụ sống hạnh phúc bên con gái lớn. Ngồi trước hiên nhà, bà lão nhâm nhi chén nước lá hái hôm Tết rồi chậm rãi nói chuyện với khách: “Lá Ni hái trên Cấm nghe hay đấy. Ăn vào thì tan”. mỡ máu, đỏ da, đỏ thịt! Người dân nơi đây quanh năm uống nước lá chè xanh không lo bệnh tật… ”.

Vậy đó, người dân địa phương tự hào khi làng mình có nhiều loại thảo dược quý được bảo tồn trong rừng Cấm như: cây Giao Cơ Lâm, cây Đông trùng hạ thảo. Theo khảo sát của các chuyên gia, rừng Cấm tuy có diện tích nhỏ (11,5 ha) nhưng lại có nhiều loại gỗ nổi tiếng. Ngoài Huỳnh Đàn còn có Huỳnh, Giáng Hương, Mít Nai, Mù u, Trai. Đặc biệt, tại khu rừng Cấm có 51 cây Huỳnh Đàn, đây là loài cây quý hiếm có tên trong Sách Đỏ Việt Nam, xếp ở bậc VU – sẽ nguy cấp, cần có biện pháp bảo vệ và phát triển nguồn gen.

Mới chạm ngưỡng du lịch vài năm nay nhưng mô hình “nhà vườn” của Đại Bình đã chinh phục người xem bằng chất lượng đạt tiêu chí “xanh, sạch, ngon”. Trong không gian miệt vườn, sau lưng là núi, trước mặt là bến sông, làng quê đã trở thành điểm đến hữu tình không thể bỏ qua đối với du khách gần xa.

Với tâm niệm của một người trẻ tâm huyết với việc làng, anh Nguyễn Thanh Tuyền luôn mong muốn phát huy giá trị của rừng Cấm vào việc phát triển du lịch sinh thái của địa phương. Anh hy vọng một ngày không xa, du khách không chỉ được dạo bước qua những vườn cây trĩu quả, qua những con đường làng mát rượi mà còn được dạo bước trên những con đường mòn quanh khu rừng Cấm. Ở đó, mỗi người có thể ngắm nhìn những cây quý, lắng nghe tiếng chim bi bô, chim họa mi, chào mào… hót với bạn tình trên cành cây cao và lắng nghe tâm hồn mình lắng dịu.

Để có cơ sở xây dựng đề án phát triển du lịch sinh thái Đại Bình, đơn vị tư vấn là Công ty TNHH Tư vấn Quản lý và Đầu tư Mastery đã tiến hành điều tra, đánh giá tổng quan về tài nguyên thực vật của làng, đặc biệt là khu rừng Cấm. . Trong đó, thảm thực vật và yếu tố văn hóa là một trong những tiềm năng tạo nên dấu ấn riêng của làng. Nhìn từ góc độ này, ngoài các loại rau củ quả bản địa và các loại rau truyền thống, thảm thực vật trong rừng Cấm còn rất có giá trị và đa dạng. Vấn đề là Đại Bình không chỉ cố gắng gìn giữ “báu vật của làng” mà phải biết cách phát huy sao cho hiệu quả nhất, để câu chuyện làm du lịch sinh thái của địa phương tránh tình trạng “đánh trống bỏ dùi. “.

NHƯ VUI