Đời người ai cũng có miền ký ức riêng, nơi luôn lưu giữ những kỷ niệm của một thời thơ ấu. Những cánh đồng rộng lớn bao quanh làng. Lồng tre như bức tường thành vững chắc che chở cho con người từ bao đời nay. Khi cây lúa còn, người con gái đẹp như một tấm lụa lung linh trong nắng sớm. Cỏ dại mọc trên gò cao nở hoa đỏ rực. Những sợi tơ nhện phủ đầy sương long lanh trong ánh ban mai dịu dàng. Thấp thoáng đây đó là cánh đồng vài cây sầu riêng, cây bạc hà mát rượi, đây là nơi lý tưởng cho các loài chim bay về làm tổ. Đôi khi có cả những chiếc lọ với những sợi dây thần tiên quấn quanh chúng…
Một hôm trở về chốn thanh bình năm xưa, tôi chợt nhận ra hương đồng vẫn vẹn nguyên. Mùi bùn quyện trong ký ức tuổi thơ cùng bạn bè tát cá, cùng nhau bắt cá, rong ruổi khắp các cánh đồng sông. Tốt thật đấy, người lớn đừng la mắng nhiều, chỉ đơn giản là dặn con đừng phơi nắng quá như hầm than rồi lại ốm.
Quê tôi có cánh đồng chiêm, nơi mà suốt thời thơ ấu tôi lội bùn mò cua bắt cá. Cho đến bây giờ, sau bao nhiêu năm rời xa ruộng đồng, tôi vẫn cảm nhận được hương vị nồng nàn của đồng ruộng. Đó là mùi bùn nóng chảy, mùi thối rữa của những buổi chiều tháng sáu. Mùi hăng, hăng của những thân cây ngâm nước lâu ngày trong lũ. Mùi tanh nồng của bùn đất mới đào vào tháng 10.
Có hôm trời mưa nên rủ nhau đi kéo cá. Ăn trưa xong, đám bạn chạy loanh quanh ngoài đồng tìm chỗ kéo cá. Vừa đợi cá vừa chơi trò chuyện rôm rả tiếng cười. Hình ảnh ấy, âm thanh ấy cứ theo nhau hằn sâu trong ký ức của biết bao người con xa quê. Chúng tôi câu cá say mê đến nỗi hôm nào phải nghỉ, tôi cảm thấy hụt hẫng như mất đi thú vui thuở nhỏ. Tuổi thơ của chúng ta đều gắn liền với mênh mông sông nước trải dài. Nước sông trong mát như ôm trọn tâm hồn thơ ngây của những đứa trẻ quê tôi.
Hương thơm của cánh đồng cũng là mùi của những giọt mồ hôi của cha mẹ ngày nào xuống ruộng sâu. Nói về mùi lao động ấy, về bàn tay nhẫn nại của cha mẹ mà sao khóe mắt chúng tôi cứ cay cay. Những ngày về quê được thưởng thức những món ăn dân dã, thanh đạm nơi mái nhà thắm đượm nghĩa tình. Vị giác được đánh thức khi đến đầu ngõ, đã nghe mùi thơm béo ngậy của cá chiên quyện với mùi cá kho tiêu. Mới hít hà thôi mà đã cảm nhận được vị ngọt ngon leng keng từ tận đáy lòng, bụng cồn cào, chỉ muốn ăn ngay một bát cơm nóng hổi.
Cánh đồng làng còn lưu lại nhiều hương hoa cỏ. Hương lúa chín vàng, hương hoa tím dìu dịu, cỏ hoa dạt dào trôi trên con đê tím biếc đầy nỗi nhớ. Ai đã từng đứng giữa cánh đồng dang rộng cánh tay, nâng niu bông hoa nhỏ bé, hít hà hương thơm nhẹ nhàng của thảo mộc, sẽ thấy trong lòng thật sảng khoái và bình yên.
Đâu đó trong nhịp sống hiện đại hối hả, chúng ta lại càng yêu những nét đẹp giản dị của đời thường. Chiều về, khi hoàng hôn buông dần, gia đình quây quần bên mâm cơm thưởng thức nồi cá kho tiêu, nồi canh chua cá lóc, đĩa rau muống luộc, bát tào phớ. ốc hút sả ớt. Nhìn nụ cười hiền hậu của người cha, ánh mắt yêu thương của người mẹ và sự chiến đấu, chiến đấu của những người em mới thấy được sự quý giá của một nơi yên bình ấm áp đến lạ thường.
Hương đồng là món quà bình dị phảng phất hương thơm cổ tích. Hương thơm kết nối thực tại – ký ức, quá khứ và hiện tại đan xen, làm dịu mát tâm hồn ta. Hương đồng dãi nắng mưa dìu dịu qua bao tháng ngày yêu thương. Hương đồng khi nỗi buồn như được trút bỏ, chỉ còn lại cảm giác nhẹ nhàng, bình yên. Cho đến bây giờ, mùi hương ấy vẫn còn đậm và ấm áp trong ký ức.
Phạm Thị Mỹ Liên