Cô con gái qua điện thoại hỏi “Mẹ có cần thêm đĩa không, chúng ta có nhiều không?” . “Cần, cần. Nhưng còn sứ trắng thì sao? ” “Tại sao không phải tất cả đều là màu trắng?” “Là bởi vì nếu như phá đi, chỉ sợ một mình cũng không khó coi.”

Con gái biết mẹ tiết kiệm nhưng cầu toàn. Bát là Bát Tràng, mỏng nhẹ không thua kém đồ sứ Nhật. Riêng về trà thì phải có nhiều bộ ấm chén, yên tâm bằng gốm sứ Bát Tràng hay Minh Long. Hoa văn mẹ chọn kỹ càng, màu ngọc trai, màu xanh dịu, điểm xuyết những cây tre, cây gạo. Chắc chắn không chấp nhận đồ gốm sứ Trung Quốc và các hoa văn văn hóa của họ. Cà phê sử dụng đĩa trắng và tách trắng cho hàng chục người dùng cùng lúc, dễ dàng làm nổi bật màu sắc của cà phê đặc theo phong cách Việt Nam. Và với nhiều kích cỡ đĩa, tôi biết các món ăn Việt Nam thường bày bằng đĩa nên số đĩa phải nhiều gấp 5 lần bát, chén.

Khách quen thích ăn ở chỗ chủ nhà ra vào hít thở. Khách như vậy mới biết chủ quán sống thế nào. Mọi câu like của khách không phải là không có lý, không xâm phạm đời tư của “khổ chủ”. Tại sao mọi người lại thích đến nhà tôi như vậy, mẹ tôi hay nói như đang tỏ tình với con gái mình như vậy. Mẹ làm nghề gì mà quanh năm có khách – đó là cách bà ngoại nói về công việc của con gái mà bà cho là khó hiểu vô cùng. Cái nghề “lấy đêm lấy ngày, quanh năm chẳng ai cho được gì, còn khách thì… ngồi lâu, nói lâu, rượu ít mà tranh nhau nói!”.

Mẹ thích đồ Tây, đồ Nhật, đồ Hàn ở nhà hàng nhưng khi có khách đến nhà phải mời đồ ăn thuần Việt. Thông thường các cô gái phải đến để giúp đỡ. Bánh xèo bà Mười Xiềm Cần Thơ là món ăn độc đáo. Ngoài ra còn có mười món ăn “bỏ túi”, nghệ thuật của nó là cách các món ăn được kết hợp. Bún chả ăn kèm với nem chua rán (chả giò), hai món này là đủ, không cần thêm nước lèo (nước lèo). Bún đậu mắm tôm đối với các bạn miền Tây thì nhất định có thể ăn được mắm tôm, một món ăn dân dã, trơ gan, cần thêm cháo hoặc súp, canh nấm cho nhẹ và thanh. Bún bò xào ha ha, thôi thì phải nhờ rau nhiều và hấp dẫn, bù lại có thêm ít hoa quả tráng miệng. Món vịt om sấu ngon như thế nào, bạn nào chưa từng nếm thử thì chúng tôi sẽ giới thiệu cho các bạn cùng trải nghiệm nhé. Món gà luộc trộn gỏi, bánh phồng tôm làm món khai vị và cuối cùng là cơm với gà xé phay mỡ hành. Còn món cháo vịt nấu với đậu xanh nguyên hạt và nước cốt dừa thì sao, mẹ sẽ nhận những bạn nào không ngại những miếng vịt có xương sẽ trổ tài món ăn gia truyền này. Cho ai thì là bún, là bún và cho ai là mắm và đối với người khác là chút mắm tôm hay không thì nhớ.

Cần khăn trải bàn trang trọng và sắp xếp công phu. Nước chấm phải để riêng cho chén đẹp, dù khách là ta hay tây. Tại sao các mẹ không đặt chúng vào những chiếc bát hoặc bát to và sau đó khách tự lấy, như chúng ta đã biết trên bàn ăn của người Mỹ? Nó chỉ để trợ giúp với việc nhấp chuột và giúp rửa sạch. Tôi thân mến, chúng tôi là người Việt Nam, chúng tôi tiếp nhận hầu hết những người muốn xem một người Việt Nam sống, muốn ăn món ăn Việt Nam từ căn bếp Việt Nam và họ ăn bằng mắt trước khi thực sự ăn, bạn hiểu không?

Thường thì lần đầu tiên, những người bạn phương xa đó luôn chụp ảnh lại những thứ trên bàn trước khi ăn. Không phải ngoại giao mà là cầu. Có thể họ không lạ vì họ đã từng được mời đến các gia đình Việt Nam ở quê nhà, hoặc đây không phải là lần đầu tiên họ đến thăm Sài Gòn, Hà Nội. Nhưng tôi đảm bảo với bạn rằng ẩm thực Việt Nam của chúng tôi luôn khiến họ thích thú. Rau thì nhiều, chính cái mềm khôn cùng thiên nhiên ưu đãi mà chúng ta phải biết tự hào. Món gỏi gà chẳng hạn, củ sen, ngò gai và rau răm, thêm chút cà rốt nữa, thật tuyệt phải không nào? Bánh xèo miền Tây thì khỏi phải nói, là cả một vùng châu thổ thơm mùi nước cốt dừa gói trong những loại rau vườn, rau ruộng, thứ rau mà chỉ ở nơi đó mới nhiều. Dưa đu đủ vàng giòn bày trên đĩa sứ trắng, bên cạnh là bát nước mắm tỏi ớt nhấp nhô, ôi con gái thật đúng là cái hồn và cái tinh tế của Việt Nam nhỉ?

Kết thúc với xoài cát Hòa Lộc hoặc dứa Vị Thanh, thực khách hài lòng. Mẹ tiễn khách, con gái luôn đứng sau một chút để tiễn. Mọi thứ bừa bộn, mẹ và con thay nhau dọn dẹp. Có nhiều nhà, đến lúc này không khí gia chủ sa sút, nhiều lúc nặng nề, bực bội. Ở đây, mấy chục năm nay hai mẹ con ở với nhau như vậy, đặt sự sạch sẽ lên hàng đầu. Trước đây, tôi chỉ cằn nhằn nhẹ “Mẹ em có việc ở nhà, rửa bát làm hỏng cả móng tay”, nghĩa là quá nhiều chén, quá nhiều bát đĩa, quá nhiều hình vẽ. Nhưng sau này, tôi nhận ra, dù thế nào đi nữa, chúng ta cũng nên coi mình là một đất nước khi khách đến là những người phương xa. Vâng, có quá đáng khi nghĩ như vậy không?