Chẳng hạn, trong một tập, trong phần thi Đuổi hình bắt chữ, chuyên gia ngôn ngữ Đỗ Anh Vũ – thành viên ban cố vấn – đã giải thích phần 1 của câu thành ngữ “Đi hỏi già, về nhà hỏi trẻ” rằng: “Đi hỏi người Chào người cao tuổi, là một lời kính trọng rất quan trọng, là “tranh cãi”.

Vậy, chúng ta hiểu từ cổ như thế nào?

Ví dụ, khi thấy anh A uống nước với một nhóm bạn, B hỏi: “Đó là những ai? Có quan hệ như thế nào? ” 1999) giải thích: “Con của chị em ruột”. Nghe vậy, ông B nói đùa qua một cách chơi chữ: “Hôm qua vì con mà hỏng túi, có phải do con già không?”. Con già ở đây có nghĩa là. … cái cũ, vì lá bài trong Thế giới Cờ bạc bịp có hình một ông già, hay nói cách khác chính xác là chữ “K” Tuy nhiên từ chuyên môn trong y học lại có bệnh K là viết tắt của cho “ca” trong từ “ung thư” trong tiếng Anh, nhưng người Việt lại phát âm ca là “ca”.

Già có nhiều cỡ như già, yếu, già, già, già, già, già, già, già, già, già, già, già, già … Nếu sống lâu thì ai cũng sẽ già, là chuyện bình thường, nhưng ở đời. Điều tôi ghét nhất vẫn là “ông già đánh trống” – dù đã già mồm mép nhưng vẫn làm những việc không đứng đắn, không hợp với lứa tuổi như trong vở Tiến bửu, nhân vật Lão Trương. đã nêu:

Áo dày, đừng mặc quần mỏng

Bảy mươi có nhiều như mười lăm

Những người già như cười này là già lựu đạn, già dê, già không nên hư, già tật … Nếu lão Trương ưỡn ngực khoe khoang:

Tuổi già tuổi già tuổi già đối mặt với bạn

Củ chi đã già, củ còn non.

Sau đó, khi nó xuất hiện trong bài thơ, nó lại bùng nổ và lặp lại:

Càng lớn tuổi, bạn càng kiên cường

Càng gãy chân, càng sai chân giường.

Tệ hại.

Ai cũng biết, với già, từ ngược lại có nghĩa là trẻ. Đó là chắc chắn? Không chắc. Có thể đó là một cặp từ già – trẻ: “Chó già, gà non”, nghĩa là ăn như vậy chắc phải ngon? Không. Bạn chưa thấy các cửa hàng mộc ghi rõ đặc sản “lụa cày” đó sao? Đây là nói về kinh nghiệm chọn chó, gà khi thiến, là cách nói ngắn gọn của “chó già thiến, gà thiến non” để mong nó không sinh sản nữa.

Trong từ vựng tiếng Việt, non có nhiều nghĩa. “Đại Nam quốc âm tự ngữ” (1895) liệt kê nhiều từ non cùng nghĩa là “non” – theo cách nói Nam Bộ: non nớt, non nớt, non nớt, non nớt, non nớt, non nớt… “Phương ngữ Nam Bộ” của Nam Chí Bùi Thành Kiên cũng cho biết thêm: me non, meo non, meo non (non và tươi, thường dùng để chỉ các loại rau), meo non… Tất nhiên, không phải cứ dừng lại. Một lần nữa, bạn có thể thêm dưới dạng chưa trưởng thành, chưa trưởng thành, v.v.

Chúng tôi cũng thú vị với “chữ non” viết xấu quá, chữ như gà bới, nhưng “chữ non” nghĩa là ít học, chữ nghĩa chẳng có bao nhiêu. Thử hỏi tại sao, thế nào là “chưa trưởng thành”? Nhà thơ Nguyễn Công Trứ có câu:

Năm hoặc ba cốc nước của người trẻ tuổi

Một vài câu thơ thần thánh

Tác giả lấy từ câu “Người giảo hoạt núi, người khôn ví nước” – người khôn thích du ngoạn khắp đất nước nhưng cũng hiểu rộng ra để chỉ cảnh sắc đất nước. Vì có thể đảo các từ “non nước” / “non nước” / “non nước” nên trong ca dao, thơ ca Việt Nam, hình ảnh ấy mang nhiều sắc thái khác nhau. Bài “Thề non nước” của Tản Đà là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất:

Nước non nặng lời thề

Nước ra đi không trở lại cùng nhau.

Nhưng nói đến núi, chúng ta sẽ nhớ đến từ đồng nghĩa núi / núi. Các thành ngữ “Đỉnh núi, góc bể”, tương tự như “Đầu nguồn, cuối biển”, “Đầu sông, cội nguồn” là những nơi xa xôi, khó tiếp cận, cheo leo, vắng vẻ… Trong “Từ điển tinh hoa Việt Nam” (1949), nhà nghiên cứu Long Điền Nguyễn Văn Minh nhận xét: “Kinh nghiệm thông thường chỉ nói:“ dãy núi ”mà không nói“ dãy núi ”; nhưng chỉ thấy nói “nước núi”, mà không thấy nói “núi nước” và nói “núi già” mà không thấy nói “già trẻ”. Lại nữa, trong câu tục ngữ: “Một cây chẳng nên non / Ba cây cùng làm nên núi cao”, trong một câu văn xưa nay có dùng cả hai từ “núi” và “núi” thì phải có dụng ý và chắc chắn. hai nghĩa khác nhau ”(NXB Hội Nhà văn, 1998, tr. 369). Không chỉ vậy, non còn đi với sông / sông; và núi nữa: núi, sông, sông, núi. Với những ví dụ trên, chúng ta thấy rằng, trong tiếng Việt, cách diễn đạt từng sắc thái của các từ nước / núi / núi là vô cùng phong phú và đa dạng.

Với từ già, trái nghĩa ngoài già – trẻ, già – trẻ còn có một cặp từ già – trẻ: “Gà xào dưa già / Vợ hai mươi mốt chồng bảy mươi” v.v… Còn có câu “Vịt già và con gà ”Vì vậy, suy ra câu này cũng có nghĩa là về… sự thiến như vừa giải thích? Không, đây là kinh nghiệm về cách ăn / ăn ngon, vì vịt già làm lông không xấu, gà non thì mềm. Nói đến ăn là nhiều người đã thòm thèm rồi, tại sao chúng ta không đến chợ Bà Chiểu mua một con gà xé phay ba chỉ nhỉ?

Đồng ý với snap.

Sau khi chúng tôi chọn xong, đặt gà lên cân, cô bán hàng vừa nhìn cân vừa tặc lưỡi: “Chà, thế là xong. Có sao đâu, bán rẻ quen rồi, lần sau nhớ mua “. Giác hơi là gì? Nghe lạ quá, may mà hồi đó bên họ có cuốn” Đại từ điển tiếng Việt “dày 1892 trang, họ cúi xuống tra nhưng rồi cũng “bó tay” vì không thấy giải thích gì, hỏi ra mới biết “giác” được hiểu là “già”, cân ngược với cân nhỏ, nhưng, thiếu cân đúng là … thiếu cân / nhẹ cân.

Trở lại với chữ nhận biết, chúng ta biết rằng ngày xưa, một đồng bằng mười giác quan; giác còn gọi là xu, xu. Trong cuốn “Chính tả chính tả tiếng Việt”, nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ cho rằng “cac” bắt nguồn từ chữ “Giác”. Có lẽ nhiều người vẫn còn nhớ và yêu thích bài hát “Rước đèn tháng tám”, trong đó có câu: “Tùng Đình Đình, Đình Đình”. Ở đây, cac là âm thanh khi gõ vào trống với âm thanh trầm, giòn; Đó là tiếng gõ vào mặt trống để tạo ra âm thanh to, rõ và vang. Hai chiêu thức đó nếu sử dụng liên tiếp thì là “tong tùng cót”. Sở dĩ hơi dài dòng, vì theo tôi, khi Tiến sĩ Dương Khuê (1839-1902) viết bài ca trù nổi tiếng “Gặp lại cố nhân”, mở đầu: “Hồng hồng tuyết tuyết” là nhại lại điệu trống quân. . Đó chỉ là “phụ tùng cũi”. Suy luận này có đúng không?

Còn “Đi mua bầu, đi câu mua thúng” thì sao? Câu thành ngữ này hiểu theo nghĩa bóng là làm nghề gì cũng đầu tư dụng cụ đầu tư cho hành nghề, như “Đi làm ruộng mua cày, đi may mua kéo”. Câu này có thể hiểu nôm na là phương pháp làm đông máu bằng cách xông hơi / giác hơi, dùng quả bầu (hoặc ống sừng) úp vào cơ thể để hút máu độc. Dụng cụ đó của người thợ mộc có tên là “Bầu / Chén”, chẳng liên quan gì đến… tuổi già.

Tùy theo ngữ cảnh, người ta còn dùng từ cũ để chỉ một sự việc / sự việc nào đó vượt quá mức bình thường, chẳng hạn nói về trải nghiệm “thả thính” mèo, tán tỉnh bằng một câu thông thường: “Chuông cũ chuông reo / Lời anh cũ làm lòng em tan chảy.“. Khi nhà văn Nguyễn Tuân viết kiệt tác” Chiếc thạp đồng mắt cua “, chiếc lư đồng này được làm bằng đồng hay còn gọi là đồng mắt cua / đồng càng cua” một hợp kim gồm 10 phần đồng đỏ, 1 phần. của đồng thau ”,“ Tiếng Việt ”. Nam Tự điển” (1970) nói. Nói cách khác, dân trong nghề còn gọi là “chuông cổ”, nên mới có dị bản: “Chuông cũ, khi chạm vào thì kêu / Anh già. giọng nói, lòng tôi tan chảy “.” Giọng xưa “là nói nhiều, nói nhiều hàm ý tán tỉnh nhiều …

Nhưng từ “cũ” trong câu: “Ăn uống ngon lành / Nói chuyện trói buộc làm già tay‘, thi hào Nguyễn Du có’ bật mí ‘chê Hoạn Thư không có dung mạo thanh xuân, trẻ trung? Không có nó không phải là. “Già” ở đây có nghĩa là già dặn, từng trải, sành sỏi; là cách viết tắt của bộ lọc “tuổi già”, có kinh nghiệm. Vì vậy, khi xử án Hoạn Thư, Thúy Kiều đã phải thừa nhận và khen ngợi: “Khôn ngoan đến mức nói đúng”.

Đôi khi già đi với một vài từ, bây giờ đã mang một ý nghĩa khác, ví dụ với câu nói: “Ông X là bố già của Y”, chắc chắn ông X sinh ra Y, tùy theo ngữ cảnh có thể là “ông chủ”. Y là tay sai của băng nhóm do X. cầm đầu với người miền Nam, với câu: “Ông X là ông già của Y”, chúng ta hiểu ông X là bố già, nhưng từ “ông già” miền Bắc. được dùng để chỉ người hầu cũ. Trước đây, người miền Nam thường gọi L.19 – máy bay trinh sát là “máy bay bà đầm già” nhưng nay cụm từ “máy bay bà đầm già / máy bay bà già” mang một nghĩa khác. Khác là khi nó đi với anh chàng phi công là “phi công trẻ” trở thành câu cửa miệng đầy châm biếm nhưng vô cùng hóm hỉnh: “Phi công trẻ lái máy bay bà già”.

Rõ ràng là tiếng Việt đã thay đổi và biến đổi khôn lường.

Điều thú vị là từ cũ này thực sự là một đại từ chỉ ba ngôi. Ví dụ, ở cấp độ thân mật của “tình yêu và tình cảm”, một cụ già nói: “Ông già này còn sức khỏe tốt”: ngôi thứ nhất; “Ông già, giúp tôi với cái này”: ngôi thứ hai; A và B nói chuyện: “Già X vừa đi du lịch”: ngôi thứ ba. Nói dối tuổi già là làm điều gì đó cho vui gần đất xa trời, coi như phát súng cuối cùng trong đời. Còn “tuổi già” ngoài nghĩa chỉ người cao tuổi, ví dụ “Tuổi già mặc áo chữa cháy” là lời chỉ trích những hành động vụng về, còn được hiểu là để chỉ một người đã sống lâu năm trong nghiệp vụ, đầy đủ chuyên môn. trải qua.

Khi Thế Lữ viết truyện ngắn “Con mụ lớn”, chúng tôi hiểu rằng nhân vật đó thuộc lớp người xưa. Nhưng ở đời “Vỏ quýt dày có móng tay nhọn”, dù là già gặp bà già cũng đành chịu, chính vì thế mới có câu “Trộm vía gặp bà già” – không ngoa. dù ác ma thế nào cũng gặp được bà lão. Nếu phải là cao thủ, lão làng kinh nghiệm thì chỉ cần uống cháo ba ba là có thể bù lại – nếu gặp phải một bà lão cẩn thận, chu toàn, giữ gìn tài sản cẩn thận.

Thông thường khi nói về tuổi tác của một ai đó, chúng ta thường dùng “người già / người trẻ tuổi” – như câu nói: “Người già được bát canh, lớp trẻ được áo mới”. Trở lại câu “Đi hỏi già, về nhà hỏi trẻ”, già ở đây ngược lại với trẻ. Hãy hỏi, vì những người lớn tuổi có kinh nghiệm, biết đường đi nước bước, có thể tư vấn cho mình; hỏi, vì trẻ em / trẻ em không biết nói dối, nghe / nhìn thấy sự việc đã xảy ra, nói thật, không thêm bớt, nên chúng ta có thể tiếp cận thông tin về sự việc một cách rõ ràng như thật. Nếu muốn nói đến ý “chào người già là lễ nghĩa vô cùng”, tục ngữ có câu “Yêu trẻ thì về nhà, kính già thì già, kính già thì mừng”. ”,“ Tôn trọng người xưa ”. tuổi thọ ”…