Gia Lai có đàn bò lớn thứ hai Việt Nam và có tổng đàn bò lớn nhất cả nước với khoảng 415.000 con. Trong đó, H.Krông Pa có tổng đàn bò cao nhất tỉnh, hơn 63.000 con. Bởi vậy mới có câu nói vui: “Dân số Krông Pa đông không bằng… bò!”. Điều đặc biệt là thịt bò ở đây nổi tiếng thơm ngon, được chế biến thành nhiều sản phẩm như thịt bò khô, thịt bò khô hay các món ăn từ bò được tiêu thụ trong tỉnh và xuất khẩu đi khắp nơi.

Bò có thương hiệu

Hầu như gia đình nông dân nào ở H.Krông Pa cũng nuôi bò. Đó như một phong tục bao đời nay của cộng đồng bản địa. Bò làm vật phẩm giá trị để trao đổi, làm thịt trong các dịp lễ hội, ma chay, cưới xin, hay của hồi môn khi dựng vợ gả chồng cho con cái … Đủ cả!

Krông Pa – nơi có tổng đàn gia súc lớn nhất Gia Lai

Từ nhiều năm nay, khi máy móc đã được sử dụng rộng rãi trong nông nghiệp, con bò không còn được dùng làm sức kéo nữa. Nó chỉ có giá trị thương mại. Với hơn 700 ha đất trồng cỏ, 24.000 ha đồng cỏ tự nhiên và khoảng 160.000 ha rừng, nơi đây là thiên đường lý tưởng để đàn bò liên tục sinh sôi, nảy nở. Thường xuyên có xe tải từ trong ra ngoài tỉnh ghé thương lái ở đây thu mua bò rồi chở đi nơi khác. Đó là nguồn sinh kế bền vững giúp hàng nghìn hộ nông dân có cuộc sống ổn định, hình thành nên những khu dân cư trù phú nhờ chăn nuôi đại gia súc, trồng cây thuốc lá và nhiều loại cây trồng cạn khác.

Với một huyện có đàn bò khổng lồ như vậy, ở Việt Nam đã là chuyện lạ rồi!

Người dân bản địa Jrai từ bao đời nay vẫn không lý giải được vì sao thịt bò ở đây lại ngon hơn nhiều so với các vùng khác. Thịt chắc, thơm ngon, chế biến thành món ăn rất ngọt, mang đặc trưng riêng. Thật vậy, không có gì và họ không cần một lời giải thích khoa học cho điều này. Họ chỉ biết: Bởi vì… nó rất ngon! Thế nên ở Krông Pa mới có câu cửa miệng: “Đến Krông Pa mà chưa thưởng thức món bò tơ thì coi như… chưa đã!”.

Hàng nghìn con bò từ vùng đất này mỗi năm được xuất đi khắp nơi làm thực phẩm, đó cũng là bảo chứng vàng cho độ ngon của thịt bò nơi đây.

Thú vị về Krông Pa

PV Thiếu niên có dịp trò chuyện với ông Đinh Xuân Duyên, Trưởng phòng NN-PTNT H.Krông Pa, gắn bó với mảnh đất Krông Pa từ khi tóc còn xanh, ông Duyên đã hơn 40 năm làm nghề. cho đến nay. Từ những số liệu, đặc điểm cây trồng, vật nuôi ở các thôn, bản, anh có thể nói mà không cần xem qua sách báo, tài liệu nào. Vì vậy, nhiều năm nay, anh Duyên được những người làm báo ở Gia Lai coi là “bách khoa toàn thư” của H.Krông Pa.

Lý giải nguyên nhân khiến thịt bò Krông Pa thơm ngon so với nhiều vùng khác ở Việt Nam, ông Duyên cho biết: “Trong quá trình trao đổi chất của bò có hai nguyên tố rất quan trọng là kali và natri. Qua một số nghiên cứu cho thấy, đất Krông Pa có chứa một Hàm lượng kali tự nhiên rất cao, giúp bò tăng cường trao đổi chất thông qua hấp thụ thức ăn nên bò ở đây lớn nhanh, mắn đẻ, chịu khó, chịu đựng tốt, minh chứng là hai địa phương giáp ranh là TX.Ayun Pa (Gia Lai) còn H.Sơn Hòa (Phú Yên), điều kiện tự nhiên cũng có một số yếu tố tương đồng, đàn bò đông đúc nhưng nói về chất lượng thịt thì bò cái không thể so với bò Krông Pa được ”.

H’Ronl, con gái út của “Vua bò” Ama Đoa bên đàn bò được bố chia sẻ

Theo anh Duyên, thịt bò Krông Pa ngon nhất vào thời điểm cuối năm. Lúc này cây cối đâm chồi nảy lộc. Con bò ăn nguồn thức ăn dồi dào này cũng như tận hưởng hương khí tích tụ của đất trời. Vào thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, thời tiết cũng dịu bớt, không còn nắng nóng như mọi khi. Thịt bò mùa này rất mềm, thớ thịt đỏ tươi. Khi thưởng thức, dù chế biến món gì cũng có mùi thơm rất hấp dẫn và đặc trưng.

\N

Những năm gần đây, trong chương trình cải tạo đàn bò, huyện này đã lựa chọn một số giống bò lai phù hợp để hướng dẫn, tuyên truyền cho người dân. Bò lai có ưu điểm là có giá trị kinh tế cao, giúp cải tạo đàn bò của địa phương. Đã có hàng nghìn con bò lai phát triển tốt trên “chảo lửa”.

Ngoài đàn bò, huyện này còn có nhiều thứ nổi tiếng khác như 1.000 ha dưa hấu với sản lượng 40.000 tấn mỗi năm, tương đương 25% sản lượng dưa hấu của Việt Nam; 2.000 ha thuốc lào – diện tích lớn nhất Tây Nguyên; 22.000 ha mì…

Đồ Tây Nguyên

Do sở hữu số giờ nắng cao nhất Gia Lai với hơn 1.600 giờ / năm nên ở Krông Pa, người dân còn tạo ra sản phẩm bò tơ một nắng nổi tiếng. Trước đây, khi người ta làm thịt bò còn sót lại, người ta dùng phần thịt đó để tẩm ướp và phơi khô. Khi cần thì đem nướng với muối kiến ​​- một loại muối được làm bằng cách bắt kiến ​​vàng về rang, giã với muối hột, ớt rang chín và một ít bột ngọt. Ban đầu chỉ là một món ăn vặt trong cộng đồng người Jrai ở đây. Theo thời gian, nhiều người ăn rồi ghiền bởi mùi thơm của thịt bò, vị đậm đà của muối kiến ​​đã tạo nên hương vị Jrai đầy mê hoặc. Vì vậy, sản phẩm này đã có mặt không chỉ trong nước mà còn đi nhiều nơi trong nước cũng như nước ngoài.

Bà Đinh Thị Hậu, chủ cơ sở bò Tuấn Hậu nổi tiếng ở H.Krông Pa cho biết: “Bò tơ Krông Pa được làm từ phần ngon nhất của con bò là thịt đùi. Sau khi tẩm ướp gia vị, thịt bò ở đây được phơi dưới nắng như đổ lửa. Phơi khô trong một ngày, gọi là “một nắng”. Lấy miếng thịt bò nướng trên bếp than hồng khi ngửi thấy mùi thơm là ăn được. Nếu nướng kỹ quá, thịt bò sẽ bị dai, mất vị thơm ngọt. Bò khi bán đi kèm theo hũ muối kiến ​​để khách thưởng thức trọn vẹn hương vị ẩm thực độc đáo này ”.

Năm nào cũng vậy, hàng tấn thịt bò trong một ngày nắng như vậy tràn đi các nơi như một món hàng nức tiếng từ xứ “chảo lửa”. Mới đây, sản phẩm bò một nắng Gia Lai đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp văn bằng bảo hộ. Đây là một lợi thế lớn giúp sản phẩm vươn xa hơn.

Nhắc đến bò Krông Pa mà không nhắc đến “Vua bò” Ama Đoa là một thiếu sót. Ông tên thật là Ksor Det ở buôn Thím, xã Phú Cần, H.Krông Pa, sở dĩ có tên là Ama Đoa vì tên con trai đầu của ông là Doa – Ama Doa có nghĩa là bố của Doa theo cách gọi của người Jrai nơi đây. Nhiều nhất, anh có gần 500 con bò. Những con bò này anh đã giao cho người dân bản địa trong làng để nuôi. Cứ một con bò cái đẻ được hai con thì lấy một con, con kia nuôi một con.

Nhiều hộ gia đình người Jrai nhờ nhận nuôi bò (bò nuôi là bò cho những hộ có hoàn cảnh khó khăn nhận nuôi, sau khi bò sinh sản sẽ chia đều cho hai bên) nên đã thoát nghèo và vươn lên khá giả. . Ama Ngun ở buôn Lak, xã Ia R’mok là một trong những trường hợp như vậy. Ngun nhận nuôi bốn con bò, gồm hai con đực và hai con cái. Sau gần 6 năm nuôi, bò lớn sinh bò nhỏ, bò mẹ sinh bê, gia đình anh Ngun sở hữu hơn chục con bò lớn nhỏ. Anh Ngữ xúc động: “Nhờ có tiền bán bò mà tôi xây được nhà, lo được nhiều thứ và có hơn chục con làm vốn. Nếu không có Ama Doa, gia đình chúng tôi không biết bao giờ mới hết đau khổ. Tôi rất biết ơn các bạn! ”.

Hai vợ chồng “Vua bò” có tám người con. Khi ông mất (năm 2020) hưởng thọ 88 tuổi, tất cả số bò được chia đều cho các con trong nhà. Đám tang của ông cũng được coi là lớn nhất từ ​​trước đến nay trong cộng đồng người Jrai. Hơn 10 con bò bị giết thịt để phục vụ lễ cúng và ăn uống cho du khách.